Başlıklar
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye 7145 sayılı Kanunun 26. maddesi ile Geçici 35. Madde eklenmiş olup, “… Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakî yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilen… personeli İçişleri Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır.” hükmüne yer verilmiştir. Bu yazımızda 375 sayılı khk ile kamu görevinden çıkarma iptal davası konusunda personelin atabileceği adımlar ele alınacak olup, emsal kararlara da yer verilecektir.
375 Sayılı KHK
Yukarıda anılan maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle; terör örgütlerine veya Millî Güvenlik Kurulunca Devletin millî güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilen;
- 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa tabi personel Milli Savunma Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır.
- 18/3/1986 tarihli ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununa tabi personelden Türk Silahlı Kuvvetlerinde istihdam edilenler Milli Savunma Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır.
- 13/6/2001 tarihli ve 4678 sayılı Türk Silahlı Kuvvetlerinde İstihdam Edilecek Sözleşmeli Subay ve Astsubaylar Hakkında Kanuna tabi personelden Türk Silahlı Kuvvetlerinde istihdam edilenler Milli Savunma Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır.
- 10/3/2011 tarihli ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanununa tabi personelden Türk Silahlı Kuvvetlerinde istihdam edilenler Milli Savunma Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır.
- Milli Savunma Bakanına bağlı personel Milli Savunma Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır..
- Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü personeli İçişleri Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır.
Anılan maddeye göre kamu görevinden çıkarma yaptırımının uygulanması için ilgilinin anılan yapı veya örgütlerle iltisak yahut irtibatının olduğunun değerlendirilmesinin yeterli gerekli olduğu açık ise de, bu değerlendirmenin ne şekilde yapılacağına, hangi olay ve olgulara dayanılacağına dair bir hukuki düzenleme bulunmamaktadır. Uygulamada genellikle;
- Ankesörlü telefonlardan aranma,
- Tanık beyanları,
- Çocuğunu örgüte müzahir okullara gönderme,
- Sendika üyeliği,
- Bylock,
- Daha önce örgüte müzahir okullarda çalışmış olmak,
- Bank Asya’ya para yatırmış olma,
gibi gerekçeler irtibat veya iltisak olarak değerlendirilerek kişilerin kamu görevinden çıkarılmasına karar verilmektedir.
Bu kriterler değerlendirilirken, kişilerin bu kriterlerden yargılanıp beraat almış olması ya da yine bu kriterlerin varlığından dolayı başlatılmış bir ceza soruşturması neticesinde Kovuşturmaya Yer Olmadığı kararı verilmiş olması göz önünde bulundurulmamaktadır.
375 Sayılı KHK İle Kamu Görevinden Çıkarılma İşlemine Karşı İptal Davası
Sözü geçen kanun maddesine dayanarak çok sayıda asker, polis ve çeşitli kamu görevlilerinin herhangi bir mahkeme kararına gerek duyulmadan görevden uzaklaştırılmasına karar verilmiştir. Görevden uzaklaştırılmasına karar verilen kişiler bir daha kamu görevinde çalışamayacakları gibi rütbe ve memuriyetleri tamamen geri alınır, silah ruhsatları iptal edilir ve özel güvenlik şirketlerinde çalışmalarına müsaade edilmez.
Bunların yanında ihraç edilen kişilerin pasaportları da iptal edilebilir. Görüldüğü üzere dava konusu ihraç kararı, sonuçları bakımından en ağır idari yaptırım niteliğindedir. Böylesi ağır sonuçları olan bir işlemin tesisinden önce disiplin hukukunun en temel ve vazgeçilmez ilkesi olan savunma hakkının usulen değil gerçek anlamda tanınması zorunludur. Nitekim, Anayasamızın 129. maddesinin ikinci fıkrasında, memurlar ve diğer kamu görevlilerine savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemeyeceği açık biçimde düzenlenmiştir.
İlgili kanuni düzenleme ile bir kamu görevlisinin, hakkında herhangi bir soruşturma açılmasına veya yargılanmasına gerek görülmeden, terör örgütüne üye olduğu kabul edilip en ağır yaptırımlara tabi tutulmasına imkân tanımıştır.
Kesinleşmiş yargı kararı aranmadan bir kişinin suçlu ilan edilmesine imkân tanıyan bu düzenleme, masumiyet karinesinin ihlali niteliğindedir.
Normal prosedüre göre bir devlet memuru suç ithamı altında kalırsa önce disiplin hükümlerine göre soruşturulur, suç işlediği kanaati ağırlık kazanırsa adli mercilere haber verilir. Adli merciler isnadı ciddi bulursa bir yandan da hakkında ceza soruşturması başlatılır. Disiplin soruşturması ve ceza yargılaması süresince hakkında ayrı ayrı deliller toplanır, savunması alınır, hukuki yardımdan istifade eder, bilirkişi talep edebilir, suçluluğu yargısal makamlar katında ispat edileceği ana kadar suçsuzluk karinesinden yararlanır. Kişi hakkında hem yargısal, hem de idari açıdan cezalar verilmesi halinde; müeyyide kesinleşinceye kadar memuriyetten çıkarılması Anayasa ve yasalara aykırıdır.
375 Sayılı KHK İle Kamu Görevinden Çıkarılma İşlemine Karşı İptal Davası Açma Usulü
İhraç kararının kişiye tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içerisinde İdare Mahkemesine iptal davası açmak gerekir. Dava ihraç edilen kişinin son görev yeri idare mahkemesinde açılır. Ayrıca 375 sayılı khk gereğince kamu görevinden çıkarma iptal davası konusunda uzman bir avukattan destek almak bir hak kaybına uğramamanız açısından önemlidir.
375 Sayılı KHK İle Kamu Görevinden Çıkarılma Emsal Kararlar:
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından verilen 15 Aralık 2020 tarihli 33399/18 başvuru numaralı Pişkin v. Turkey kararında başvurucunun üye, irtibatlı ve iltisaklı denilerek hiç bir usulü güvence sağlanmadan işine son verilmesine ilişkin davada adil yargılanma ve özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği hükme bağlanmış ve devletimizin başvurucuya tazminat ödemesine hükmedilmiştir.
Emsal Yürütmenin Durdurulması Kararı
Muğla 2. İdare Mahkemesi vermiş olduğu yürütmenin durdurulması kararında:
”375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen Geçici 35’inci maddenin amacı dikkate alındığında alınan tedbirler vasıtasıyla başta FETÖ/PYD olmak üzere terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulun’ca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna dair karar verilen yapı , oluşum veya gruplara üyeliği , mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilen kişilerin kamu kurum ve kuruluşlarından çıkarılarak Anayasa ile kurulan demokrasi düzeninin korunmak istendiği anlaşılmaktadır. Anılan maddeye göre kamu görevinden çıkarma yaptırımının uygulanması için ilgilinin anılan yapı veya örgütlerle iltisak yahut irtibatının olduğunun değerlendirilmesinin yeterli gerekli olduğu açık ise de, bu değerlendirmenin ne şekilde yapılacağına, hangi olay ve olgulara dayanılacağına dair bir hukuki düzenleme bulunmamaktadır.
Bununla birlikte idare hukukunun yerleşik ilkelerine göre bir idari işlemin sebep unsuru yönünden hukuken geçerli sayılabilmesi için dayandığı maddi ve hukuksal olay ve olguların maddi dünyada gerçekleşmiş olması ve bunların hukuki tavsifinin doğru yapılması şarttır. Ayrıca, kişiler aleyhine yaptırım öngören kuralların tatbikinde takdir öğesine mümkün olan en az seviyede yer verilmesi de hukuki güvenlik ilkesinin doğal bir sonucudur. Buna göre, kanun metninde yer verilen değerlendirmenin tatbikinin keyfi veya takdiri nitelik arz etmediği, hukuk devleti ilkesinin bir gereği olarak kuşku götürmez bir tespite, bilgi veya belgeye dayandırılmasının zorunlu olduğu aşikar olup, bu bağlamda yapılacak yargısal denetimde de maddi gerçeklik ve hukuki tavsife bakılacağı tabiidir.
Bu durumda yukarıda aktarılan hususlar birlikte göz önüne alındığında, irtibat yahut iltisakın varlığına ilişkin değerlendirmenin yeterli tespit, bilgi ve belgelerle ortaya konulamadığı anlaşıldığından dava konusu işlemin sebep unsuru yönünden hukuka aykırı olduğu kanaatine varılmıştır.” demek suretiyle yürütmenin durdurulması kararı vermiştir.
Kararda da belirtildiği gibi idareye bu kadar geniş bir takdir yetkisi tanınması hukuki güvenlik ilkesinin ihlali sonucunu doğurmaktadır. Yine kanun metninde yer verilen değerlendirmenin hukuk devleti ilkesinin bir gereği olarak kuşku götürmez bir tespite, bilgi veya belgeye dayandırılması zorunlu olduğu belirtilmiştir.
Sonuç
Aslan & Duran Hukuk Bürosu olarak idare hukuku yönünden uzman kadrosu ile görev yapmaktadır. 375 sayılı KHK ile yaşadığınız mağduriyet karşısında hızlıca ilgili kurumlara gerekli başvuruların yapılması gerekmektedir. Bu anlamda ofisimiz iletişim numaralarından bizimle irtibata geçerek gerekli başvuruların bir an önce yapılması konusunda hukuki destek sunmaktayız. Kamu görevinden çıkarma iptal davası açma konusunda bizimler her zaman iletişime geçebilirsiniz.
Güncel makale ve paylaşımlarımızı sosyal medya hesaplarımızdan da yapıyoruz. Bunun için instagram hesabımızı ve sosyal medya hesaplarımızı takip etmenizi öneririz.
