Boşanmada mal paylaşımı davası, boşanma davaları ile birlikte en çok merak edilen konulardan birisi olmuştur. Aynı zamanda çekişmeli boşanma davalarının da zeminini oluşturmuştur. Bu yazımızda boşanmada mal paylaşımı nasıl olur sorusu ile birlikte, boşanma ile birlikte nafaka, miras paylaşımı, şirket hisselerinin paylaşımı, hangi malların paylaşılabileceği gibi en çok merak edilen sorulara cevap vermeye çalışacağız.
Boşanmada Mal Paylaşımı Davası
Boşanmada mal paylaşımı davası nedir? Boşanmada mal paylaşımı davası; evlilik birliğinin mahkeme kararı ile sona ermesinden sonra malların eşit bir şekilde paylaşılmasına dayanan davadır. Evlilik birliğinin mahkeme kararı ile sona ermesinden sonra, kural olarak evlilik içinde edinilmiş malların eşit bir şekilde paylaşılmasına dayanır.
Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?
Boşanmada mal paylaşımı nasıl olur? Boşanmada mal paylaşımı, eşlerin evlilik birliği içerisinde elde ettiği malların yarı yarıya paylaşımı ile olur.
Boşanmada mal paylaşımı nasıl olur sorusuna verilen cevaba ilave olarak bazı ön bilgiler de vermek isteriz. Şöyle ki; boşanma davası ile mal paylaşımı davası birlikte açılmaz. Boşanma ile eşler arasındaki mal rejimi de sona erer ve mal paylaşımı yapılır. 01 Ocak 2002 den önce eşler arasında yasal olarak Mal Ayrılığı Rejimi geçerliydi. Yani bu tarihten önce satın alınan mallar kimin üzerine kayıtlı ise mal ona ait sayılırdı ve boşanmada mal paylaşımına dahil edilmezdi. Ancak 01 Ocak 2002 den sonra yürürlüğe giren mevcut Medeni Kanun eşlerin evlilik içerisinde elde ettiği malları yarı yarıya paylaştırmıştır. Yani eşler başka bir mal rejiminde bulunmamışlarsa kanun gereği edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olacaklardı.
Görüleceği üzere boşanmada mal paylaşımı davasında, eşler özel bir mal rejimi belirlenmemişse, kanun gereği edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olacaklardır.
Bu yazımız ile birlikte aile hukukunda boşanma davasına genel bakış başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
Boşanmada Hangi Mallar Paylaşılmaz
Boşanmada hangi mallar paylaşılmaz? Boşanmada mal paylaşımı yapılırken kanun gereği kişisel mallar olan, eşlerin birinin kişisel eşyaları, miras yoluyla veya herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde edilen malvarlığı, eşlerin üçüncü kişilerden olan manevi tazminat alacakları ve kişisel mallar yerine geçen değerler boşanmada paylaşılmaz.
Boşanma davası kesinleştikten sonra eşler arasında mal paylaşımı davası görülür. Taraflar birbirlerinden üç farklı şekilde talepte bulunabilirler bunlar; katılma olarak alacağı, katkı payı olarak alacağı, değer artış payı olarak alacağıdır. Boşanmada mal paylaşımı evlilik birliği içinde edinilen malların paylaşımına dayanır. Boşanmada mal paylaşımı yapılırken kişisel mallar mal paylaşımına dahil edilmez.
Kişisel mallar Türk Medeni Kanunu madde 220 de blirtilmiştir. Boşanma davasında paylaşıma dahil edilmeyecek olan kişisel mallar şunlardır;
- Eşlerin birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya
- Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri.
- Eşlerin üçüncü kişilerden olan manevi tazminat alacakları
- Kişisel mallar yerine geçen değerler.
Boşanmda Mal Paylaşımı
Boşanmada mal paylaşımı, eşlerin kişisel mallarını aldıktan sonra evlilik birliği içerisinde edinilmiş malların yarı yarıya paylaşımı ile olur. Edinilmiş mallar Türk Medeni Kanunu madde 219 da belirtilmiştir. Edinilmiş mallar;
- Çalışmasının karşılığı olan edinimler
- Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler.
- Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar
- Kişisel malların gelirleri
- Edinilmiş malların yerine geçen değerler.
Eşler Mal Rejimi sözleşmesi yaparak, evlilik içerisinde nelerin kişisel mal sayılacağını bu sözleşme ile kararlaştırırlar.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Mal Paylaşımı
Anlaşmalı boşanmda davsında mal paylaşımı nasıl olur? Anlaşmalı boşanmada mal paylaşımı; eşlerin evlilik süresince edindikleri malların nasıl paylaştırılacağına dair karşılıklı rıza ile imzalayacakları protokol ile olur. Anlaşmalı boşanmada mal paylaşımı şu şekillerde gerçekleştirilir:
- Anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanması; boşanma sürecinin temelini oluşturmakla birlikte eşler arasında yapılacak tüm anlaşmaları içerir. Mal paylaşımı, velayet, nafaka gibi konular belirtilir.
- Protokolde belirlenmesi gereken hususlar: Edinilmiş malların paylaşımı, kişisel malların korunması, borçların paylaşımı
- Hazırlanan protokolün mahkemeye sunulması; hazırlanan bu protokol boşanma davası açıldığında mahkemeye sunulur. Mahkeme protokolü inceleyerek ortak rıza ile hazırlandığını ve adil olduğunu tespit eder.
- Mahkemenin kararı: protokol uygun bulunduğunda mahkeme anlaşmalı boşanmaya karar verir.
Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2013/1752 E. 2013/12778 K. Sayılı ve 23.09.2013 tarihli kararında: “Boşanma dosyasında az yukarıda yazılı protokolde, genel ifadeler kullanılmak suretiyle evlilik süresince edinilen mallardan bahsedilmiş, protokole konu mallar ayrıca ve açıkça yazılmadığı gibi boşanma dosyasındaki tutanağa da geçirilmemiştir. Kaldı ki, protokolde malvarlığının paylaşıldığı belirtilmesine rağmen davacı kadına hangi malların isabet ettiği de belirtilmemiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 27.05.2009 gün 2009/2-158 Esas – 2009/217 Karar sayılı ilamında da belirtildiği gibi boşanmanın mali sonuçları üzerindeki 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesinde düzenlenen boşanma nedeniyle maddi ve manevi tazminat, 175. maddesinde düzenlenen yoksulluk nafakası, şahsi eşyalarla ilgili anlaşmaya, kısaca boşanmanın ferilerine ilişkin olup, mal rejiminin tasfiyesinden kaynaklanan katılma ve değer artış payı alacağına konu yukarıda özgülenen taşınmazlar bu beyanlar içinde değildir. Başka bir anlatımla, somut olayda boşanma dosyası içeriğindeki protokol ve beyanlarla tarafların aralarındaki mal rejimini tasfiye ettikleri kabul edilemez.” ifadeleri ile protokolde yer alması gereken unsurları ve bu unsurların protokolde ne şekilde yer alması gerektiğine yönelik açıklamalarda bulunmuştur.
Konu ile ilgili olması nedeniyle, sosyal medya yoluyle elde edilen deliller boşanma davasına kullanılır mı başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
Çekişmeli Boşanma Davasında Mal Paylaşımı
Çekişmeli boşanma davasında mal paylaşımı nasıl olur? Çekişmeli boşanma davasında mal paylaşımı, tarafların mal rejimi konusunda anlaşmaya varamaması durumunda mahkemenin devreye girmesi ile gerçekleşir.
Süreci şu başlıklar altında özetleyebiliriz;
Mal rejimin belirlenmesi: mahkeme tarafların hangi mal rejimine bağlı olduğunu belirler . 2002’ den itibaren yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir, fakat taraflar aralarında başka bir mal rejimi seçilmişse o rejim uygulanır.
Mal varlığının belirlenmesi: eşlerin sahip oldukları mal varlıkları belirlenir. Malların edinim tarihleri, nasıl edinildiği ve kime ait olduğu tespit edilir. Mallar edinilmiş mallar ve kişisel mallar olarak ayrılır.
Malların değerinin belirlenmesi: edinilmiş malların piyasa değeri belirlenir. Bilirkişi raporları ve piyasa değerleri dikkate alınır.
Borçların hesaplanması: tarafların ortak veya bireysel olarak sahip olduğu borçlar hesaplanır. Edinilmiş mallardan borçlar düşülerek net mal varlığı belirlenir.
Mahkeme süreci: tarafların aralarında anlaşmazlık olması durumunda mahkeme devreye girer ve adil bir karar ile paylaşım yapar.
Tasfiye ve paylaşım: mahkeme net değeri eşler arasında paylaştırır. Eşlerin ekonomik durumlarını, katkılarını dikkate alır.
Boşanmada Mal Paylaşımı Davası Ne Zaman Açılır?
Boşanmada mal paylaşımı davası ne zaman açılır? Boşanmada mal paylaşımı davası, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır. Boşanma kararı ile mal rejimi sona ererken, malların paylaşımı süreci başlamıştır. Boşanma davası ile mal paylaşımı davası birlikte açılmaz.
Mal Paylaşımı Davası Zamanaşımı
Boşanmada mal paylaşımı davası zamanaşımı ne kadardır? Boşanmada mal paylaşımı davasında zaman aşımı süresi, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıldır. 10 yıllık sürenin geçmesi halinde mal paylaşımı talebinde bulunulmaz. (Yargıtay HGK -2013 /520 k)
Mal Paylaşımı Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Boşanmada mal paylaşımı davasında hangi mahkeme görevlidir? Boşanmada eşler arasında görülecek mal paylaşımı davasına bakmaya, 4787 sayılı kanun ile kurulan Aile Mahkemesi görevlidir. Aile Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemelerinin Aile Mahkemesi sıfatı ile görevli olacağı kabul edilir.
(TMK m214) Mal paylaşım davasının görüleceği yetkili mahkeme şu şekillerde belirlenir:
- Mal rejiminin ölümle sona ermesi durumunda ölenin son yerleşim mahkemesidir.
- Boşanmaya, evliliğin iptaline veya hakim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi durumunda, bu davalarda yetkili olan mahkeme
- Diğer durumlarda davalı eşin yerleşim yeri mahkemesi
Boşanmada Eşe Ait Şirketin Paylaşımı
Boşanmada mal paylaşımı şirket hissesi konusu en çok merak edilen konulardan birisidir? Yukarıda belirttiğimiz üzere kişisel mallar paylaşıma dahil değildir. Şirket eğer evlilik birliğindne önce kurulmuş ise bu anlamda mal paylaşımına dahil edilmez. Ancak şirkete ait hissesler değer kazanmış ise, evlilik birliği boyunca şirket adına yapılan yatırımlar, şirket üzerine alınan mallar v.b. gibi sonradan değer kazanan ve evlilik birliği içerisnde şirkete ait gider ve kazanılan değerler boşanmada mal paylaşımına konu edilir.
Sonuç
Boşanmada mal paylaşımı en çok merak edilen ve dava süreci boyunca da en yorucu olan süreçtir. Hangi malların paylaşılabileceği, hangilerinin paylaşılamayacağı, şirket hisseleri, boşanmada nafaka, mal paylaşımı davası zamanı ve bir çok konunun takibi gerçekten bir uzmanlık gerektirmektedir. Bu anlamda, konusunda uzman bir boşanma avukatı ile sürecin takip edilmesi yararınıza olacaktır.
Leave a Reply