Günümüzde internet kullanımının yaygınlaşması ve özellikle sosyal medyanın (whatsapp, twitter, instagram, youtube, facebook v.d) yaygın olarak kullanılması ile birlikte, bu alanda oluşabilecek suçlar aynı oranda artış göstermiştir. Bu suçlardan bir tanesi de sosyal medya üzerinden yapılacak hakaret suçudur. Bu yazımızda sosyal medya hakaret suçu hakkında genel bilgiler verilecektir. Suçun kanundaki yeri, konu hakkındaki emsal kararlar, suçu duyurusu için dilekçe örneği ve zamanaşımı konusu ele alınacaktır.
Sosyal Medya Hakaret Suçu
Şerefe karşı suçlar, 5237 sayılı TCK m. 125-131 arasında düzenlenmiştir. Şeref, bireyin toplum içinde diğer kişiler nezdinde ki saygınlığını ifade etmektedir. Hakaret etmek; kişilerinin sosyal değerin yok sayılması ve kişiliklerinin değersizleştirilmesidir. Kişilerin saygınlıklarını zedeleyebilecek söz ve davranışlar, belli bir somut durum ya da olgunun isnat edilmesi suretiyle olabileceği gibi genel ve soyut nitelikteki söz ve davranışlarla da işlenebilir. Hakaret, mağdurun huzurunda işlenebileceği gibi, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle de işlenebilir.[1]
Çağımızda artan teknoloji kullanımı, mağduru muhatap alarak çeşitli kanallardan hakaret suçunun işlenmesini kolaylaştırır hale gelmiştir. Özellikle kullanımı artan Sosyal Medya uygulamaları ile kişiler günlük hayatta gerçekleştirmeye cesaret edemeyecekleri birçok suç fiilini internet ortamında kolaylıkla gerçekleştirebilir duruma gelmiştir. Sosyal medya hakaret suçu; instagram, facebook, twitter, telegram, whatsapp vb. uygulamalar ve sosyal medya hesapları aracılığıyla işlendiği gibi e-mail göndermek gibi başka yöntemlerle de internet üzerinden işlenebilmektedir. İnternet üzerinden hakaret suçu işleyen kişi TCK m.125 hükümleri gereği cezalandırılacaktır:
Sosyal Medyadan Hakaret Cezası Ne Kadardır?
TCK 125. Maddeye göre: 1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
(3) Hakaret suçunun;
a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
(4) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
(5) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.
Elbette demokratik bir toplumda herkesin kendini dilediği gibi ifade etme özgürlüğü mevcuttur ancak ifade özgürlüğü, bireylerin toplum içindeki saygınlıklarını sarsabilecek nitelikteki davranışları kapsamaz.
Sosyal Medyadan Hakaret Davası Nasıl Açılır?
Sosyal medya hakaret suçunun vücut bulması için temel kural; internetten sarf edilen söz ve davranışlarla kişinin onur, şeref veya saygınlığını rencide edecek somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi veya sövme yoluyla kişinin onur, şeref veya saygınlığına saldırılmasıdır. Görüldüğü üzere, internet yoluyla hakaret suçunda önemli olan kişiyi rencide eden, toplum içinde değersizleştiren fiillerin cezalandırılmasıdır.
Sosyal medya hesapları üzerinden hakaret edilmesi de aleniyetin gerçekleşmesine neden olur. Hakaretin alenen işlenmesi halinde, hakaret suçu nedeniyle öngörülen ceza 1/6 oranında ayrıca arttırılmaktadır (TCK m.125/4).
Sosyal medya hesapları üzerinden gerçekleştirilen hakaret suçunun ispatı bakımından en önemli delillerden biri sosyal medya hesabında yer alan hakaret içerikli iletinin ekran görüntüsünün veya bir çıktısının alınmasıdır.
Dolayısıyla sosyal medya hakaret davası açabilmek için yukarıdaki şartların yerine gelmiş olması gerekmektedir. Şartlar sağlandığı halde, hakaret davası için dilekçe örneğinde belirtildiği şekilde C. Savcılığına başvuruda bulunmak gerekmektedir.
Hakaret suçunun konusu olan sosyal medya gönderisinin delillerinden biri de URL adresidir. URL adresi, hakaret içeren paylaşımın adres kısmını oluşturmakta ve bir ispat aracı kullanılmaktadır. Bu çerçevede, dosyadaki URL adresi tıklandığında paylaşım silinmediyse tespiti mümkün olabilecek ve URL adresi delil niteliği taşıyabilecektir.
Hakaret suçunun ispatında kullanılan bir diğer delil de IP adresidir. IP adresi, internete bağlanmak isteyen bilgisayarlarla internet servis sağlayıcıları tarafından atanan kimlik numarasıdır.
Hakaret Suçunda Zaman Aşımı
İnternet üzerinden hakaret suçunun temel şekli takibi şikayete bağlı suçlar kategorisinde yer alır. Suçun mağduru, hakaret edeni ve hakareti öğrendiği tarihten başlamak üzere 6 ay içerisinde şikayet hakkını kullanmak zorundadır. Aksi takdirde şikayet hakkını kaybeder. Şikâyet hakkı, en geç dava zamanaşımı süresi içinde kullanılmalıdır.
Hakaret içeren bir fiille karşılaşan kişinin hukuk davası açmak suretiyle tazminat talep etme hakkı da bulunmaktadır. Bu nedenle hakarete maruz kalan kimse ceza davasından bağımsız veya ceza davasını takiben bu talebini dile getirebilir.
Örnek Dilekçe
Sosyal medya hakaret suçu dilekçesi ile ilgili olarak aşağıdaki örneği kullanabilirsiniz.
………. CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA
MÜŞTEKİ :………( T.C.:……..)
Adres
VEKİLİ : Av. ……….
Adres
ŞÜPHELİ : @………
Profil URL’si
SUÇ : Hakaret (TCK m.125) ve İftira (TCK m.267)
KONU :Şüphelinin kimliği tespit edilerek, şüpheli hakkında hakaret suçundan soruşturma yapılarak kamu davası açılması talebidir.
AÇIKLAMALAR :
(Müvekkil ve sayfası hakkında kısa bilgi)
1 Kasım 2022 tarihinde şüphelinin yönetmekte olduğu sosyal medya hesabı aracı ile İnstagram üzerinden müvekkile hakaret ve iftira içeren yorum yapılmıştır. Şüphelinin söz konusu @…… ismiyle kullandığı İnstagram isimli sosyal medya hesabı tarafından müvekkilin …….tarihinde …… içeren paylaşımın altına ”Dolandırıcı” şeklinde yazdığı söz konusu yorumun; makul bir okuyucunun okuması ya da göz gezdirmesi ile zihninde küçük düşürücü, hakaret içerikli anlamların şekillendireceği aşikardır.
Müvekkil hakkında İnstagram isimli sosyal medya sitesinde duyuru paylaşımının altına yorum olarak yapılmış olması sebebiyle bu paylaşımda bulunulduğu için yüzlerce kişi üzerinde müvekkil hakkında küçük düşürücü ibareler, ağır hakaretler, iftira dolu kanaatler oluşmasına sebep olunmuştur. Müvekkilin şeref, onur ve haysiyet değerlerine ilişkin olarak yapılan toplumda gülünç duruma düşürülmesine, toplum önünde saygınlığının ve güveninin zedelenmesine sebep olmuştur. Ayrıca şikâyete konu suçun internet ortamı üzerinden işlenmesi ve aleni olması nedeniyle TCK m.125/4 hükmü uyarınca hükmedilecek ceza artırılarak uygulanması gerekmektedir.
Söz konusu İnstagram internet sitesinde yer alan gerçeği yansıtmayan, tahkir edici, hakaret ve iftira içerikli bu ifadeler sebebiyle sorumluların cezalandırılması gerekmektedir. Müvekkilin tanınmış ve saygın bir danışman olması sebebiyle şikâyetimize konu İnstagram paylaşımlarının müvekkilin kariyerine, kimliğine, şahsiyetine halel getireceği, aşikar olduğundan şüphelinin kimlik tespiti yapılarak hakkında iftira ve hakaret sebebiyle ivedi bir şekilde kamu davasının açılmasını talep ediyoruz.
HUKUKİ DELİLLER : Şüphelinin paylaşımını içeren İnstagram Kayıtları, Şüphelinin Paylaşımı, tanık, bilirkişi ve yasal sair her türlü delil.
SONUÇ VE TALEP:
Yukarıda izah ettiğimiz ve yapılacak soruşturma sırasında re’sen tespit olunacak sebeplerle:
Sosyal medya üzerinden müvekkilimizin güven ve saygınlığına zarar verilmesi nedeniyle ilgililer hakkında IP adresleri tespit edildikten sonra gerekli soruşturmanın yapılıp, olayda Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2015/4349 Esaslı, 2016/5349 kararında belirttiği üzere hukuka uygunluk nedenlerinden birinin de bulunmadığı gözetilerek sorumlular hakkında cezalandırılması için kamu davası açılmasını şikayeten arz ve talep etmekteyiz. Yukarıda açıklanan ve re’sen dikkate alınacak nedenlerle, şikayetimizin kabulü ile şüphelilerin cezalandırılması için gerekli soruşturmanın yapılarak şüpheli/şüpheliler hakkında kamu davası açılmasını arz ve talep ederiz.
Sosyal Medya Hakaret Davası için Emsal Karar
Sosyal medya hakaret davası nasıl sonuçlanır sorusunun cevabına örnek olabilecek birkaç emsal karar, yargıtay kararları yazımızın devamında verilmiştir.
- Sosyal medya paylaşım sitesi olan Twitter’da gerçekleştirilen hakaret eyleminde aleniyet unsurunun oluşup oluşmadığı tartışılmadan hüküm kurulması bozma nedenidir. (Yargıtay 18. Ceza Dairesi, K.2019/4842).
- Twitter üzerinden işlenen hakaret içerikli mesajların şikâyet dilekçesine siyah beyaz ekran çıktısı olarak eklenmesine ilişkin Yargıtay kararında; “mesajların paylaşılıp paylaşılmadığının tespit edilmesi, mesajların varlığının tespit edilmesi halinde suça konu paylaşımın yapıldığı Twitter hesabının kime ait olduğunun tespiti için, sosyal paylaşım sitesinin yer sağlayıcısı olan şirketten, tespit edilen mesajın nezaman ve hangi IP numarasından geldiğinin öğrenilmesi, daha sonra da tespit edilecek IP numarasının kime ait olduğu araştırılarak sonucuna göre sanıkların hukuki durumunun belirlenmesi gerekirken”bunların yapılmadığını ifade ederek, kararı bozma nedeni olarak sayılmıştır. (Yargıtay 18. Ceza Dairesinin 17.01.2018 Tarih Ve 2015/42049 Esas, 2018/371 Karar)
Sonuç
Hakaret suçu her insanın başına gelebilecek türden bir suçtur. Böyle bir duruma maruz kaldığınızda veya hakkında bu yönde bir dava açıldığından konunun ivedilikle ve titizlikle incelenmesi gerekmektedir. Ofisimiz konusunda uzman avukatları ile sosyal medya hakaret davası hakkında yeterli tecrübeye sahiptir. Bu türden karşılaşabileceğiniz davalarda bir uzman desteğine başvurmanız yararınıza olacaktır.
Aslan & Duran Hukuk Bürosu ceza hukuku konusunda yeterli bilgi, deneyim ve tecrübeye sahiptir. Bu nedenle Ankara ceza avukatı kapsamında hukuki faaliyetlerde bulunmaktadır.
Düzenli olarak güncel konular ile ilgili makaleler yayınlamaktayız. Bu makalelerimize sosyal medya hesaplarımız üzerinden de ulaşabilirsiniz. Instagram adresimiz üzerinden gerekli duyuruları yapmaktayız.
[1]TÜRK CEZA KANUNU’NDA HAKARET SUÇU (TheCrime of Defamation in TurkishCriminalCode) Devrim AYDIN
https://www.youtube.com/watch?v=Lo9uQ42w_uE