İnternetten İçerik Kaldırma Ve Erişimin Engellenmesi

İnternette hakkınızda yayınlanan olumsuz bir haber, izinsiz kullanılmış bir fotoğraf veya kişilik haklarınızı ihlal eden bir yorum, dijital dünyada adeta silinmez bir leke gibi durabilir. Bu durum, hem kişisel itibarınıza hem de psikolojik huzurunuza ciddi zararlar verebilir. Ancak dijital çağda çaresiz değilsiniz. Türk Hukuku, 5651 sayılı kanun başta olmak üzere, bireylerin internetteki dijital ayak izlerini korumak ve haksız içeriklere karşı mücadele etmek için güçlü mekanizmalar sunmaktadır. Peki, internetten içerik kaldırma tam olarak nedir? Erişim engeli kararı nasıl alınır ve bu yasak nasıl kaldırılır? Bu kapsamlı rehberde, internetteki olumsuz içeriklere karşı sahip olduğunuz tüm yasal hakları, başvurmanız gereken mercileri ve süreçlerin nasıl işlediğini adım adım, en çok merak edilen sorulara yanıt vererek açıklayacağız.

İnternetten İçerik Kaldırma ve Erişim Engeli Nedir?

Bu süreçte sıkça karıştırılan iki temel kavramı netleştirmek, doğru adımları atmak için çok önemlidir. Birincisi internetten içerik kaldırma ikincisi ise erişimin engellenmesi yasağı. Bunları başlıklar halinde birlikte inceleyelim.

İçeriğin Yayından Çıkarılması (İçerik Kaldırma) Ne Anlama Gelir?

Birinci konu olan internetten içerik kaldırma, hukuka aykırı olan haberin, videonun, fotoğrafın veya yorumun, yayınlandığı web sitesinden, sunucudan veya platformdan tamamen silinmesi işlemidir. Bu, en etkili ve kalıcı çözümdür. İçerik silindiğinde, artık internet üzerinde var olmaz. Bu işlemi ancak içeriğin yayınlandığı sitenin yöneticisi (içerik sağlayıcı) veya sunucu hizmeti veren firma (yer sağlayıcı) yapabilir.

Erişimin Engellenmesi (Erişim Yasağı) Ne Demektir?

Erişimin engellenmesi, hukuka aykırı içeriğin silinmediği veya silinemediği durumlarda, o içeriğin bulunduğu spesifik internet adresine (URL) Türkiye’den erişimin Mahkeme veya BTK kararıyla bloke edilmesidir. Bu durumda içerik aslında internette var olmaya devam eder, ancak Türkiye’deki internet kullanıcıları bu adrese ulaşamaz. Tarayıcıda genellikle “Bu siteye ulaşılamıyor” veya “Bu siteye erişim mahkeme kararıyla engellenmiştir” gibi bir uyarı çıkar. “İçerik engellendi” veya “internet kısıtlaması” gibi ifadeler genellikle bu durumu tanımlar.

İnternetten İçerik Kaldırma ve Erişim Engeli Nedenleri Nelerdir?

Hukuk sistemimiz, her türlü içeriğin keyfi olarak kaldırılmasına izin vermez. Başvurunuzun kabul edilmesi için içeriğin belirli bir hukuka aykırılık barındırması gerekir. Dolayısıyla internetten içerik kaldırma konusunda hukukumuzda yer alan başlıca nedenler şunlardır:

• Kişilik Haklarının İhlali (5651 S.K. Madde 9): Hakkınızda yapılan yalan haberler, iftiralar, hakaret içeren yorumlar, itibarınızı zedeleyen her türlü yayın bu kapsama girer.

• Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali (5651 S.K. Madde 9/A): Size ait özel bir fotoğrafın, videonun veya bilginin izniniz olmadan yayınlanması durumudur. Bu, en hızlı sonuç alınan başvuru nedenlerinden biridir.

• Unutulma Hakkı: Kişinin, geçmişte yaşadığı ve artık kamunun bilmesinde bir yarar kalmamış olan, güncelliğini yitirmiş olumsuz haber veya içeriklerin dijital hafızadan silinmesini talep etme hakkıdır.

• Suç Teşkil Eden İçerikler (5651 S.K. Madde 8): Kanunda açıkça sayılan belirli suçları (çocukların cinsel istismarı, müstehcenlik, uyuşturucuya özendirme, intihara yönlendirme, Atatürk aleyhine işlenen suçlar vb.) içeren yayınlar için de erişim engeli kararı verilebilir.

İçerik Kaldırma ve Erişim Engelleme Başvurusu Nasıl ve Nereye Yapılır?

Hakkınızdaki olumsuz bir içeriği internetten kaldırmak için izleyebileceğiniz temel yollar şunlardır:

“Uyar-Kaldır” Yöntemi (İçerik/Yer Sağlayıcıya Başvuru) En hızlı ve pratik yöntem, öncelikle içeriğin yayınlandığı web sitesinin iletişim (künye) bölümünden sorumlu kişiye (içerik sağlayıcı) bir ihtarname veya e-posta göndererek içeriğin kaldırılmasını talep etmektir. İçerik sağlayıcıya ulaşılamıyorsa, sitenin barındırma hizmetini aldığı yer sağlayıcıya başvurulur. Bu kurumların talebinize 24 saat içinde cevap verme yükümlülüğü vardır.

Sulh Ceza Hakimliği’ne Başvuru “Uyar-kaldır” yöntemi sonuç vermezse veya doğrudan adli bir karar almak isterseniz, erişim engelleme kararını veren temel merci Sulh Ceza Hakimliği’dir. Kişilik haklarınızın ihlal edildiği gerekçesiyle bir dilekçe ile başvurarak içeriğin kaldırılmasını ve/veya erişimin engellenmesini talep edebilirsiniz. Hakim, başvuruyu 24 saat içinde duruşmasız olarak karara bağlar.

BTK’ya Doğrudan Başvuru (Özel Hayatın Gizliliği İçin) Eğer ihlal özel hayatınızın gizliliğine yönelikse (örneğin özel bir fotoğrafınızın sızdırılması), çok daha hızlı bir yol mevcuttur. Doğrudan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) online olarak başvurarak içeriğe derhal erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını isteyebilirsiniz. BTK bu talebi hızla işleme alır ve uygular. Ancak bu tedbir kararını, başvurudan sonraki 24 saat içinde Sulh Ceza Hakimliği’nin onayına sunmanız zorunludur.

Erişim Engeli Kararı Nasıl Kaldırılır?

Erişim engeli kararı sadece içeriğin mağdurları tarafından değil, aynı zamanda içeriği engellenen site sahipleri tarafından da hukuki bir mücadele konusu olabilir.

• İtiraz Yolu: Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilen erişimin engellenmesi kararına karşı, kararı veren mahkemeye bir dilekçe ile 7 gün içinde itiraz edilebilir. İtirazı, numaraca bir sonraki Sulh Ceza Hakimliği inceler.

• Engelin Kendiliğinden Kalkması: Erişimin engellenmesine konu olan hukuka aykırı içerik, site sahibi tarafından yayından kaldırılırsa, erişim engeli kararı kendiliğinden hükümsüz kalır ve erişim tekrar açılır. İnternet erişim engelinin ne zaman kalkacağı, büyük ölçüde bu adımların atılmasına bağlıdır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Erişim engeli getirilen bir siteye girmek suç mu?

Hayır. Mevcut kanunlara göre, bir siteye erişimin engellenmiş olması, o siteye VPN, DNS ayarlarını değiştirme gibi teknik yöntemlerle giren son kullanıcı için bir suç teşkil etmez. Yaptırım, kararı uygulamakla yükümlü olan erişim sağlayıcılara (internet servis sağlayıcıları) yöneliktir.

İnternet erişim engeli ne zaman kalkar?

Erişim engeli kararı, ya hakkında yapılan itirazın kabul edilmesiyle ya da engellemeye sebep olan içeriğin yayından tamamen kaldırılmasıyla kalkar. Aksi takdirde, karar süresiz olarak uygulanmaya devam eder.

Sosyal Medya (Twitter, Instagram) İçerikleri Kaldırılabilir mi?

Evet. Twitter, Instagram, Facebook gibi platformlarda yer alan hakaret, iftira veya özel hayatı ihlal eden bir gönderi, fotoğraf veya video için de yukarıda anlatılan yasal yollar (uyar-kaldır, Sulh Ceza Hakimliği) aynen geçerlidir.

5651 sayılı kanuna uymak zorunlu mu?

Evet. 5651 sayılı kanun, Türkiye’de faaliyet gösteren tüm içerik sağlayıcılar, yer sağlayıcılar (hosting firmaları) ve erişim sağlayıcılar (internet şirketleri) için bağlayıcıdır ve bu kanuna uymak zorunludurlar.

İnternetten İçerik Kaldırma Veya Erişimin Engellenmesi Talebinde Kimler Bulunabilir? 

Genel olarak internetten içerik kaldırma talebinde bulunabilecek kişiler, internet ortamında gerçekleştirilen yayın neticesinde özel hayatının gizliliği ihlal edilen ya da kişilik hakları ihlal edilen kişilerdir. Kişilik haklarını zedeleyen durum bir haber, fotoğraf ya da videodan kaynaklanabilir. Bu çeşit belgelerin yayılmasının durdurulması kişinin menfaatine olacaktır. Bu bağlamda menfaati zedelenen kişiler başvurabilir.

İnternetten İçerik Kaldırma Sürecinde Neden Bir Avukata İhtiyaç Duyulur?

İnternetten içerik kaldırma süreci, dışarıdan göründüğünden çok daha teknik ve karmaşıktır. Doğru hukuki gerekçelerin sunulması, doğru merciye zamanında başvurulması, kararların uygulanmasının takibi ve itiraz süreçlerinin yönetilmesi uzmanlık gerektirir. Hatalı veya eksik bir başvuru, talebinizin reddedilmesine ve o olumsuz içeriğin internette kalıcı hale gelmesine neden olabilir.

Bu konu her ne kadar sonuçları itibariyle ceza hukuku alanına girse de bilişim hukuku kapsamında konusunda uzman bilişim avukatı ile yol alınabilecek bir konudur.

İnternetten İçerik Kaldırma Ve Erişimin Engellenmesi Hangi Suçlarda Uygulanır Ve Uygulanması İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

5651 Sayılı Kanunun 8. Ve 9. Maddelerinde ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Erişim engelinin mümkün olduğu suçlar şu şekildedir:

26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda yer alan;

• İntihara yönlendirme (madde 84),
• Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra),
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190),
• Sağlık için tehlikeli madde temini (madde 194),
• Müstehcenlik (madde 226),
• Fuhuş (madde 227),
• Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (madde 228), suçları.
• 25/7/1951 tarihli ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar
• 29/4/1959 tarihli ve 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar

Yukarıda görüldüğü üzere kanunda sınırlı sayıda bir düzenleme yapılmıştır, bu sebeple belirtilen suçlar dışında başka herhangi bir suç için engelleme kararı ya da içerik kaldırma kararı verilemez.

İçeriğin kaldırılması ve erişimin engellenmesi için gereken şartlar şu şekildedir:

• Eylem bir suç teşkil etmeli.
• Kamu yararı ve düzenini etkilemeli.
• Özel hayatın gizliliğini ihlal etmeli.
• Kişilik haklarını ihlal etmeli ya da saldırı oluşturmalı.

İnternetten İçerik Kaldırma Ve Erişimin Engellenmesi Talebi İçin Hangi Merciye Başvurulmalı? 

5651 Sayılı Kanunda, İçeriğin yayından kaldırılması ve erişimin engellenmesi başlığı altında 9.maddede ilgili düzenleme yapılmıştır. Maddeye göre:

(1)“İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğin çıkarılmasınıve/veya erişimin engellenmesini de isteyebilir.”

(3)İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talepleri doğrultusunda hâkim bu maddede belirtilen kapsamda içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verebilir. 

Özel hayatın gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi için başvurulacak merci yine ilgili kanunun 9/A maddesinde düzenlenmiştir:

(1)İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler, Kuruma doğrudan başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını isteyebilir.  

(2) Yapılan bu istekte; hakkın ihlaline neden olan yayının tam adresi (URL), hangi açılardan hakkın ihlal edildiğine ilişkin açıklama ve kimlik bilgilerini ispatlayacak bilgilere yer verilir. Bu bilgilerde eksiklik olması hâlinde talep işleme konulmaz.

(5) Erişimin engellenmesini talep eden kişiler, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiğinden bahisle erişimin engellenmesi talebini talepte bulunduğu saatten itibaren yirmi dört saat içinde sulh ceza hâkiminin kararına sunar. 

Özel hayat gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi için maddede adı geçen, başvurulması gereken kurum, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’dur. Böylece özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini öne süren bir kişi BTK’ye doğrudan başvurarak tedbir uygulanmasını isteyebilir.

İçeriğin Kaldırılması Ve Erişimin Engellenmesi Kararlarının Alınma Ve Uygulanma Süreci

5651 Sayılı Kanunun 8.maddesinde düzenlenen suçlar kapsamında suç işlenmesi nedeniyle internetten içerik kaldırma ve erişimin engellenmesi kararı soruşturma evresinde sulh ceza hakimliği,kovuşturma evresinde mahkeme tarafından verilir. Soruşturma evresinde gecikmesinde sakınca olunan durumlarda Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilebilir.

Hâkim,  vereceği erişimin engellenmesi kararlarını esas olarak, yalnızca kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verir. Gerekli bir durum olmadıkça internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesine karar verilemez. Ancak, hâkim URL adresi belirtilerek içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle ihlalin engellenemeyeceğine kanaat getirmesi hâlinde, gerekçesini de belirtmek kaydıyla, internet sitesindeki tüm yayına yönelik olarak erişimin engellenmesine de karar verebilir.  Hâkimin bu madde kapsamında verdiği içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararları doğrudan Birliğe gönderilir.

Hâkim bu madde kapsamında yapılan başvuruyu en geç yirmi dört saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. Bu karara karşı 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir. Erişimin engellenmesine konu içeriğin yayından çıkarılmış olması durumunda hâkim kararı kendiliğinden hükümsüz kalır.  Birlik tarafından ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının gereği derhâl, en geç dört saat içinde ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir.

Hâkim, mahkeme veya Cumhuriyet savcısı tarafından verilen erişimin engellenmesi ve internetten içerik kaldırma kararlarının birer örneği, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna gönderilir. Bu kararlar kural olarak süresizdir. Ancak istenen amacı gerçekleştirecek nitelikte görülürse belirli bir süreyle sınırlı da olabilir.

5651 Sayılı Kanunun 9.maddesindeki düzenlemeye göre :“Kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden, gerçek kişiler, tüzel kişiler, kurum ve kuruluşlar içerik sağlayıcısına başvuracaklardır. Buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceklerdir. Ancak böyle bir başvuru yapmaksızın direk olarak Sulh Ceza Hakimliğine başvuru yapmakta mümkündür.“

İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişilerin talepleri, içerik ve/veya yer sağlayıcısı tarafından en geç yirmi dört saat içinde cevaplandırılır.  İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talepleri doğrultusunda hâkim bu maddede belirtilen kapsamda içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verebilir.

Mahkeme tarafından verilen kararın gereği, hemen ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren dört saat içinde yerine getirilir.

Erişimin Engellenmesi Kararına Karşı İtiraz Nereye Ve Nasıl Yapılır?

Kişilik haklarının ihlali nedeniyle verilen erişime engel kararı üzerine, kararın öğrenildiği tarihten itibaren 7 gün içerisinde kararı veren Sulh Ceza Hâkimliğine verilecek bir dilekçe ile itiraz edilir.

Özel hayatın gizliliğinin ihlali nedeniyle verilen erişime engel kararı üzerine kararın öğrenildiği tarihten itibaren 7 gün içerisinde kararı veren Sulh Ceza Hakimliğine verilecek bir dilekçe ile itiraz edilir. Doğrudan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu’na başvurulması sonucunda erişimin engellenmesi kararı verilmişse itirazlar Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu’na yapılır.

İnternet Üzerinden Yapılan Paylaşımlar Sonucunda Doğan Hukuki Sorumluluğun Tespiti

İnternette gerçekleştirilen paylaşımlarda bu işlemi yapan kişinin sorumluluğunun belirlenmesi önemli bir durumdur. Paylaşım yapan kişilerin tespit edilmesi için E-TESPİT işlemi yapılabilmektedir.

E- Tespit: Elektronik ortamda meydana gelen olayların tespiti bu yolla yapılır. E-tespit ile ilgili olarak 1512 Sayılı Noterlik Kanunu ve Noterlik İşlemlerinin Elektronik Ortamda Yapılması Hakkında Yönetmelik olmak üzere iki temel mevzuatta düzenleme yapılmıştır. İlgili yönetmelik ve Noterlik Kanunu 198/A bendinde noterler elektronik ortamdaki görüntü, belge, video şeklinde olabilen her bir verinin tespiti işlerini yapabilir hale gelmiştir. İnternet ortamındaki verinin tespiti işlemi Türkiye Noterler Birliği Bilişim Sistemi aracılığıyla yapılır.

E-tespit işlemi çoğunlukla sosyal medya üzerinden işlenen hakaret ve tehdit suçlarında yararlanılan bir işlemdir. Bu suçların tespiti açısından, cezanın kesinliği ve sürecin doğru bir şekilde yönetilmesi bakımından e-tespit çok önemli bir yer arz etmektedir.

Aslan & Duran Hukuk Bürosu

Aslan&Duran Hukuk Bürosu, Ankara avukat olarak, erişimin engellenmesi veya internetten içerik kaldırma ile ilgili hukuki konularda uzman ve tecrübeli kadromuz ile her zaman yanınızdayız. Süreç sonucunda haksızlığa uğranıldığının düşünülmesi ve bir hak kaybı yaşamamak adına Ankara Ceza Avukatı olarak davalarınızı yakından takip etmekteyiz.

Sonuç

Dijital dünyadaki varlığınız ve itibarınız, en az fiziksel dünyadaki kadar değerlidir ve hukuk tarafından korunmaktadır. İnternette hakkınızda yer alan hukuka aykırı bir içerik karşısında çaresiz değilsiniz. Doğru adımlar atıldığında, internetten içerik kaldırma ve erişimi engellemek mümkündür. Ancak sürecin teknik detayları ve yasal sürelerin hassasiyeti göz önüne alındığında, hak kaybı yaşamamak ve en etkili sonuca ulaşmak için bu alanda tecrübeli bir avukattan destek almanız en doğru yaklaşım olacaktır.