Mahkeme kararıyla bağlanan nafaka, özellikle boşanma sonrası kadınların ve çocukların en temel yasal güvencesidir. Ancak ne yazık ki, nafaka borcunun zamanında ödenmemesi sıkça karşılaşılan bir sorundur. Peki, nafaka ödenmezse ne olur? Bu durumda kanun, nafaka alacaklısını koruyan çok etkili iki temel yol sunmaktadır: icra takibi ile borcun tahsil edilmesi ve borcunu ödememekte direnen taraf için 3 aya kadar tazyik hapsi uygulanması. Bu rehberde, ödenmeyen nafakanızı tahsil etmek için atmanız gereken adımları ve yasal haklarınızı A’dan Z’ye açıklayacağız.
Nafaka Ödenmezse Ne Olur?
Nafaka ödenmezse ne olur? Nafaka alacaklısının atacağı adımlar nelerdir. Mahkeme tarafından hükmedilen nafaka borcu, bir ay dahi aksatılsa, nafaka alacaklısı yasal haklarını kullanabilir. Süreç temel olarak iki aşamalıdır:
- Adım: İcra Takibi Başlatmak (Borcun Tahsili İçin)
- Nafaka alacaklısı, elindeki mahkeme kararıyla (ilam) birlikte en yakın icra dairesine giderek ilamlı icra takibi başlatır.
- İcra dairesi, borçluya bir ödeme emri gönderir.
- Borçlu ödeme yapmazsa, yasal olarak borçlunun maaşının dörtte birine (¼) doğrudan haciz konulabilir. Ayrıca borçlunun banka hesapları, arabası veya evi gibi diğer mal varlıklarına da haciz işlemi uygulanabilir.
- Adım: Şikayette Bulunmak ve Tazyik Hapsi Talep Etmek (Cezai Yaptırım İçin)
- Başlatılan icra takibine rağmen nafaka borcu hala ödenmiyorsa, bu bir suç teşkil eder.
- Nafaka alacaklısı, icra takibinin yapıldığı yerdeki İcra Ceza Mahkemesi’ne bir şikayet dilekçesi vererek, nafaka yükümlülüğünü ihlal eden borçlunun cezalandırılmasını talep eder.
- Mahkeme, borcun ödenmediğini tespit ederse, borçlu hakkında 3 aya kadar tazyik hapsine (disiplin hapsi) karar verir.
Önemli Not: Tazyik hapsi, borcu ortadan kaldırmaz. Borçlu, hapse girse dahi birikmiş nafaka borcu devam eder. Hapis cezası, borçluyu ödeme yapmaya zorlamak için bir araçtır. Borçlu, borcunu ödediği an hapisten çıkar.
Nafaka Nedir?
Nafaka, bir kişinin geçimini sağlamak veya desteklemek amacıyla mahkeme kararıyla başka bir kişiye ödenen parasal yükümlülüktür. Genellikle boşanma davaları sonrasında eşlerden birinin ekonomik olarak zor durumda kalmasını önlemek veya çocukların bakım ve eğitim giderlerini karşılamak amacıyla hükmedilir.
Nafaka Türleri Nelerdir?
Tedbir Nafakası: Boşanma veya ayrılık davası devam ederken, geçici olarak taraflardan birinin veya çocukların geçimini sağlamak amacıyla bağlanır.
Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek olan tarafa, diğer eş tarafından ödenen nafakadır. Boşanmada kusursuz veya daha az kusurlu taraf yoksulluk nafakası talep edebilir.
İştirak Nafakası: Boşanma sonrası velayeti kendisinde olmayan eşin, çocuğun bakım, eğitim ve sağlık gibi ihtiyaçlarını karşılamak için ödediği nafakadır. Çocuğun reşit olmasına kadar devam eder.
Yardım Nafakası: Üçüncü dereceden akrabalar arasında, nafaka talep eden kişinin geçimini sağlayamayacak durumda olması halinde, ekonomik durumu iyi olan akrabaların destek amaçlı ödediği nafakadır.
Nafaka türleri hakkında daha detaylı bilgi için Nafaka Türleri başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Nafaka Borcu Sebebiyle İcra Takibi
Nafaka borcu ödenmediğinde, nafaka alacaklısı icra takibi başlatabilir. Bunun için, nafakanın ödenmesine dair bir mahkeme kararı olması durumunda alacaklı, ilamlı icra takibi başlatmak için icra dairesine başvurur. Eğer nafakaya dair mahkeme kararı yoksa, alacaklı ilamsız icra takibi yapabilir.
İcra takibi başlatıldıktan sonra, icra dairesi nafaka borçlusuna ödeme emri gönderir. Borçlu, ödeme emrini aldıktan sonra 7 gün içinde itiraz edebilir ya da borcunu ödeyebilir. Ödeme yapılmadığı takdirde, icra işlemleri devam eder ve borçlunun maaşına veya mal varlıklarına haciz konulabilir. Borçlu maaşının en fazla dörtte biri kadar haczedilebilir, ayrıca taşınmazlar ve banka hesapları gibi diğer mal varlıklarına da haciz uygulanabilir.
Konu ile ilgili olarak Nafaka Arttırım Davası başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
Nafaka Borcu Sebebiyle Tazyik Hapsi
Nafaka borcu başlatılan icra takibine rağmen hala ödenmezse, alacaklı icra mahkemesine başvurarak borçlu hakkında tazyik hapsi uygulanmasını talep edebilir. Bu durumda borçlu, borcunu ödeyene kadar 3 aya kadar hapis cezasına çarptırılabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Nafaka Ödememe Cezası Nedir?
Nafaka ödememenin cezası İcra ve İflas Kanunu madde 344/1’de şu şekilde ifade edilmiştir: “Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir.” İcra ve İflas Kanununda belirtildiği üzere nafaka ödememenin cezası, nafaka borcunu ödemeyen kişi hakkında uygulanabilecek tazyik hapsidir. Nafaka borçlusu, mahkeme tarafından hükmedilen nafakayı ödemediğinde, nafaka alacaklısı icra mahkemesine şikayette bulunabilir. Mahkeme, borçlunun nafaka borcunu ödemediğini tespit ederse, borçlu hakkında 3 aya kadar tazyik hapsi cezası verilir.
Tazyik hapsi, borçluyu borcunu ödemeye zorlamak amacıyla uygulanan bir yaptırımdır ve nafaka borcunun ödenmesi durumunda derhal sona erer. Ancak, borçlunun maddi imkansızlık nedeniyle nafakayı ödeyemediğini ispatlaması durumunda tazyik hapsi uygulanmayabilir.
Tazyik hapsi, bir ceza yargılaması değil, icra hukuku kapsamında bir yaptırımdır ve borçlunun sabit geliri veya mal varlığı olsa dahi nafakayı ödememekte direndiğinde devreye girer. Bu nedenle nafaka ödememe durumu ciddi bir hukuki yaptırım doğurur.
Nafaka Kaç Ay Ödenmezse Şikayet Edilir?
Nafaka borcu ödenmediğinde, alacaklı (nafaka hakkı olan kişi) tek bir ay bile ödenmemesi durumunda icra takibi başlatabilir ve icra mahkemesine şikayette bulunabilir. Kanunen nafaka borcunun ödenmeme süresiyle ilgili belirli bir ay sınırı yoktur. Bir aylık nafaka borcu ödenmediğinde bile, nafaka alacaklısı borcun tahsilini isteme hakkına sahiptir.
Nafaka Ödenmezse Nereye Şikayet Edilir?
Nafaka ödenmediğinde, nafaka alacaklısı öncelikle icra dairesine başvurarak icra takibi başlatır. Eğer nafaka borcu icra takibine rağmen ödenmezse, alacaklı icra mahkemesine şikayette bulunabilir.
Şikayet Süresi Nedir?
Nafaka ödenmediğinde şikayet süresi, İcra ve İflas Kanunu’nun 347. maddesi uyarınca, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde kullanılmalıdır. Nafaka borcunun ödenmediğini öğrenen nafaka alacaklısı, bu süreler içinde icra mahkemesine başvurarak şikayet hakkını kullanmalıdır. Bu süreler geçtikten sonra şikayet hakkı düşer. Ancak nafaka borcu, her ay yenilenen bir borç niteliğinde olduğundan, her bir ay için şikayet süresi ayrı ayrı işlemeye başlar. Bu nedenle, nafaka alacaklısının her ay ödenmeyen nafaka için süreleri takip etmesi ve zamanında başvuru yapması gerekmektedir.
Nafaka Borcu Nasıl Tahsil Edilir?
Nafaka borcu ödenmediğinde, alacaklı önce icra dairesine başvurarak ilamlı icra takibi başlatır. Eğer dava devam ediyorsa ve mahkeme ara kararıyla nafaka belirlemişse, alacaklı ilamsız icra takibi yapabilir. İcra takibi başlatıldıktan sonra, icra dairesi nafaka borçlusuna ödeme emri gönderir. Borçlu, ödeme emrini aldıktan sonra 7 gün içinde itiraz edebilir veya borcunu ödeyebilir. Ödeme yapılmazsa, icra işlemleri devam eder ve borçlunun maaşına (en fazla maaşının 1/4’üne) haciz konulabilir, ayrıca borçlunun mal varlıkları haczedilerek satışa çıkarılabilir.
Nafaka Tahsilat Sürecinde Avukatın Önemi
Kağıt üzerinde nafaka tahsilat süreci (icra takibi ve şikayet) anlaşılır görünse de, uygulamada birçok teknik detay, yasal süre ve prosedür içerir. Bu süreçte yapılacak bir usul hatası, hakkınız olan nafakayı tahsil edememenize veya sürecin aylarca uzamasına neden olabilir. Bu nedenle, nafaka tahsilatı konusunda uzman bir avukat ile çalışmak, size zaman kazandırır ve haklarınızı en üst düzeyde korur.
Sonuç: Haklarınızı Korumak İçin Harekete Geçin
Sonuç olarak, “nafaka ödenmezse ne olur?” sorusunun cevabı, kanunun nafaka alacaklısını ve özellikle çocuğun üstün yararını koruyan güçlü ve etkili mekanizmalara sahip olduğudur. Ödenmeyen her bir nafaka borcu için icra takibi başlatma ve borcunu ödememekte direnen taraf hakkında 3 aya kadar tazyik hapsi talep etme hakkınız bulunmaktadır.
Bu karmaşık icra ve şikayet süreçlerini doğru yönetmek, hak kaybı yaşamamak ve en hızlı sonuca ulaşmak için alanında tecrübeli bir Ankara boşanma avukatı ile çalışmanız en doğru adım olacaktır. Aslan Duran Hukuk Bürosu olarak, nafaka alacaklarınızın tahsili ve bu süreçteki tüm yasal haklarınızın korunması konusunda size hukuki destek sunmak için buradayız.
Leave a Reply