Nafaka Türleri – Nafaka Davası ve Hukuki Süreç

Nafaka davası; boşanma nedeniyle eşlerin, çocuklarına ve birbirlerine karşı yükümlülüklerini
yerine getirmesi adına açılan dava türüdür. Bu yazımızda nafaka davası, nafaka türleri, görevli mahkeme ve nafaka miktarı gibi konularda açıklamalarda bulunulmuştur.

Boşanma Davalarında Nafaka Türleri Nelerdir?

Nafaka borcu hem kanuni hem de ahlaki bir borçtur. Medeni kanun kapsamına sadece eşlere
ve çocuklara değil yoksulluğa düşecek olan altsoy ve üstsoy içinde nafaka ödenmesi gereken
durumlar öngörülmüştür.

Boşanma davası ile birlikte nafaka talebinde bulunmak mümkün olduğu gibi ayrı bir nafaka davası ile de mahkemeye başvurmak mümkündür. Türk Medeni Kanunu’nda üç ayrı nafaka çeşidi öngörülmüştür. Bunlar tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasıdır. Tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakası gibi boşanma davası ile birlikte ya da boşanma davasından bağımsız olarak ayrı bir dava ile talep edilebilen nafaka türlerinin dışında yardım nafakası gibi ayrı bir davayla talep edilebilen boşanma davasıyla bağlantılı nafaka türleri de mevcuttur.

Nafaka Çeşitleri Nelerdir Ve Hangi Şartlarda Hükmedilir?

Yukarıda da izah edildiği üzere nafaka türleri, tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakası olarak üç ayrı başlıkla incelenebilir. Şimdi bunları tek tek açıklayalım.

Tedbir Nafakası

Türk Medeni Kanunu’nda “boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, dava süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçinmesine, malların yönetilmesine ve çocukların bakım, gelişim ve korunmasına yönelik geçici önlemleri re’sen alır” hükmüne yer verilmiştir.

Boşanma davasını hangi eşin açtığı ya da hangi eşin kusurlu olduğuna bakılmaz yani hâkim kusura bakmadan ve delil araştırması yapmadan geçim sıkıntısı yaşayacak eş yararına tedbir nafakasının ödenmesine karar verir. Tedbir nafakası boşanma veya ayrılık için açılan davalardan hemen önce talep edilebileceği gibi boşanma davası sürerken de talep edilebilir. Ancak her iki ihtimalde de boşanma davası sonuçlanıncaya kadar geçerli bir nafaka türüdür.

Eşin tedbir nafakası talep edip, bir miktar belirtmesi durumunda hâkim bu miktarı aşacak şekilde tedbir nafakası ödenmesine karar veremez. Tedbir nafakası bir ara karar olması nedeniyle itiraz mümkündür. Hâkimin hükmettiği tedbir nafakasına itiraz etmek isteyen kişi karşı tarafın yoksulluğa düşmeyecek halde olduğunu ispat etmek durumundadır. Çocuklar için tedbir nafakasının başlangıcı, çocukların kimin yanında kaldığına göre dava tarihi, diğer eşe teslim edilecekse teslim tarihi, sonradan doğmuş ise doğum tarihidir.

Boşanma süreci ve boşanma sonrası için en önemli konulardan birisi de nafakadır. Bu nedenle konu hakkında uzman bir Ankara boşanma avukatı desteği almanız önemli olabilir.

İştirak Nafakası

İştirak nafakası çocuğun giderlerini konu alan nafaka türüdür. Velayet hakkını alamayan eş diğer eşe çocuğun masraflarını karşılayabilmesi amacıyla para temin eder. İştirak nafakasına hâkim istem olmadan resen hükmeder. İştirak nafakası da aynı tedbir nafakası gibi kusur aranmaksızın verilen bir ödemedir.

İştirak Nafakası Ne Zamana Kadar Ödenmeye Devam Eder?

Bu durum kanunda çocuğun ergin olmasına kadar devam eder şeklinde ele alınmıştır. Yani çocuk 18 yaşına geldiğinde veya mahkeme kararı ile ergin kılındığı durumda iştirak nafakası ödeme yükümlülüğü ortadan kalkar.

Yoksulluk Nafakası

Yoksulluk nafakası talep edecek olan eş, boşanmadan dolayı yoksulluğa düşeceği iddiasında bulunur. Tedbir ve iştirak nafakalarında eşler arasında kusur şartı aranmazken yoksulluk nafakasında nafakayı talep eden eş ya hiç kusurlu olmamalı ya da diğer eşten daha az kusurlu olmalıdır. Ancak eşler arasında eşit kusur hali var ise yine yoksulluk nafakası talep etmek mümkündür.

Yoksulluk nafakasında hâkim resen hareket edemez. Taraflardan talep olması gerekir. Yoksulluk nafakası devamlı bir nafakadır herhangi bir süresi yoktur. Ancak kaldırılması da mümkündür ve bazı şartlara bağlanmıştır. Yoksulluk nafakasının kaldırılması şartları şunlardır;

• Resmi nikah olmadan evliymiş gibi sürekli başka birisiyle yaşayan eş bu nafaka hakkını yitirir.
• Yoksulluk nafakası alan eşin başka birisiyle evlenmesi diğer eşin nafaka vermesinin kaldırılması talep hakkını doğurur.
• Yoksulluk nafakası alan eşin yoksulluk durumunun ortadan kalkması ile sona erebilir.
• Eşlerden herhangi birinin ölmesi halinde nafaka ortadan kalkar ve nafaka alacağı mirasçılara geçmez.

Yoksulluk Nafakası Nasıl Hesaplanır?

Hâkim somut olayın özelliklerini göz önünde bulundurarak ve tarafların maddi güçlerini dikkate alarak bir nafaka miktarı belirler. Hâkim her yıl için bir artış miktarı da belirleyebilir ancak bunun için tarafların elinde bu istemlerini haklı gösterecek iddia ve delillerinin de bulunması gerekmektedir.

Nafaka Davalarında Görevli Mahkeme Neresidir?

Aile mahkemeleri nafaka davalarında görevli mahkemedir. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemeleri davaya Aile Mahkemesi sıfatıyla bakar.

Nafaka Davası Ne Kadar Sürer?

Nafaka davaları oldukça uzun süren dava konuları olabilmektedir. Bilirkişi görüşmeleri ve çok sayıda duruşma süreyi uzattığı için kesin bir süre öngörmek oldukça zordur.

Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Nafaka miktarı tarafların ekonomik durumları baz alınarak belirlenir. Tarafların gelir beyanları ve sosyoekonomik durum raporları incelenerek mahkeme hâkimi nafaka verecek eşi yoksulluğa düşürmeyecek bir oranda karara vararak nafaka miktarını belirler.

Erkek Hangi Hallerde Nafaka Ödemez?

Erkek, evlilik birliği içerisindeyken, kadının zina suretiyle kendisini aldatarak evlilik birliğini temelden sarsıp sadakat yükümlülüğünü bozduğunu ispat edebilirse kadına nafaka vermesine karar verilmez.

Boşanma sürecinde ağır kusurlu olan ve evlilik birliğinin yıkılmasına sebep olan eşe nafaka bağlanmaz ve bu kusurlu taraf kadın ise erkek nafaka ödemek yükümlülüğünde olmayacaktır. Nafaka almak isteyen kadının geliri ve malvarlıkları nafaka verecek eşten fazla ise kadının nafaka talebi mahkemece kabul edilmez.

Erkek işini kaybeder ve ekonomik durumu ciddi oranda bozulursa kadına nafaka ödemez. Kadın emekli maaşı ya da kira bedeli almaya başlar ise eşin nafaka ödemesi talebi reddedilir. Bunlar gibi sebeplerin dışında eşlerden birisi vefat eder ise nafaka ödenmez.

Nafaka alan taraf başkasıyla evlenirse yoksulluk nafakası ödeme yükümlülüğü sona erer.

Nafaka Kararına İtiraz Etmek Mümkün Müdür?

Mahkemenin vermiş olduğu karar kesin bir hüküm teşkil etmediğinden eşin nafaka ödenmesine dair karara itiraz etmesi mümkündür. İtiraz, kararı veren mahkemeye yapılır ve herhangi bir süre sınırlaması bulunmamaktadır.

Bu itiraz nafaka alacaklısı yönünden nafaka alacağının miktarını arttırma talebi olabileceği gibi, nafaka borçlusu yönünden nafaka miktarını azalttırma veyahut tamamen kaldırma talebi şeklinde olabilir.

Nafakamı Alamıyorum Ne Yapmalıyım?

Kanunda nafaka borcu ile ilgili özel birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Bir kimse kendi üzerine herhangi bir mal almayarak ya da çalıştığı kurumda kendisini SGK’sız bir çalışan olarak gösterttirerek nafaka borcunu ödemekten kurtulamamaktadır.

Nafaka borçlusu olan eş, nafaka borcunu ödemediği hallerde icra takibi başlatarak ilk hamleyi yapmak en sağlıklı yol olacaktır. Mahkeme kararı ile nafakanın ödenmesini sağlamak için İcra Müdürlüğü’ne başvurarak nafaka borçlusu eşe ‘icra emri’ tebliğ ettirmek gerekir.

Nafakaya ait takipler sadece geçmiş alacaklara yönelik değil, ilerideki olan ve olası nafaka alacakları kapsayacak şekilde yapılmalıdır. Başlatılan icra takibine rağmen nafaka borcunun ödenmemesi halinde eski eşin üzerindeki malvarlıklarına veyahut maaşına haciz koydurularak temin edilmesi kanunen mümkündür.

Ancak eski eşin üzerinde malvarlığı ya da düzenli bir maaşı olmaması halinde icra takibinin başlamasından önce birikmiş halde bulunan nafaka borcunun tahsili için başvurulacak herhangi bir hukuki yol bulunmamaktadır.  Ancak icra takibi sonrası oluşacak nafaka alacakları için şikâyet hakkı nafaka alacaklısı olan eşe tanınmıştır. Bu sebeple de nafaka alacağı için icra takibi yoluna başvururken takibin sonraki aylara ilişkin nafaka borçlarını kapsayacak şekilde hazırlanmış olması önemlidir.

Boşanma ile ilgili her konuda hak kaybı yaşamamak için tüm süreçlerin uzman bir boşanma avukatı tarafından takip edilmesinde yarar vardır.

Aslan & Duran Hukuk ve Danışmanlık, bünyesinde bulunan Ankara Boşanma Avukatı konusunda uzman avukatlarla müvekkillerinin hukuki sorunlarına çözüm bulmaktadır.