Türkçe
English
Farklı ülkelerden ve kültürlerden insanların kurduğu evlilikler, hayatın doğal bir parçası haline gelmiştir. Ancak bu evlilikler sona erdiğinde, boşanma süreci standart bir davadan çok daha karmaşık ve teknik bir hal alır. Yabancı uyruklu eşten boşanma, tarafların farklı vatandaşlıklara sahip olması, yurtdışında yaşamaları veya mal varlıklarının farklı ülkelerde bulunması gibi nedenlerle özel hukuki prosedürler gerektirir. Bu süreçte atılacak yanlış bir adım, hem Türkiye’de hem de uluslararası alanda ciddi hak kayıplarına yol açabilir. Aslan Duran Hukuk Bürosu olarak, bu karmaşık ve hassas süreci sizin için en başından sonuna kadar yönetmek ve haklarınızı güvence altına almak için buradayız.
Yabancı Unsurlu Bir Boşanma Davasının En Kritik 3 Sorusu
Makalemizin devamında merak ettiğiniz tüm sorulara titizlikle cevap verilmiştir. Ancak bu bölümde en çok sorulan 3 kritik soruya odaklanarak başlaylaım istedik.
Dava Türkiye’de Açılabilir mi? (Yetkili Mahkeme)
Evet, açılabilir. Türk Medeni Kanunu‘na göre, boşanma davası için yetkili mahkeme; eşlerden birinin Türkiye’deki yerleşim yeri veya eşlerin davadan önce son altı aydır birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Eşlerin Türkiye’de hiç yaşamamış olsalar bile, MÖHUK (Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku) uyarınca Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinde dava açma hakları bulunmaktadır.
Davada Hangi Ülkenin Kanunları Uygulanır? (Uygulanacak Hukuk)
Davanın Türkiye’de açılması, her zaman Türk kanunlarının uygulanacağı anlamına gelmez. MÖHUK madde 14’e göre kanunlar sırası şöyledir:
- Öncelikle eşlerin ortak vatandaşlık hukuku (örneğin ikisi de Alman ise Alman Hukuku).
- Ortak vatandaşlık yoksa, birlikte yaşadıkları ülke hukuku (müşterek mutad mesken).
- Bu da yoksa, son çare olarak davanın görüldüğü yer olan Türk Hukuku uygulanır. Bu sıralama; nafaka, velayet ve boşanmanın sebepleri gibi konular için geçerlidir.
Yurtdışında Boşandım, Türkiye’de Nasıl Geçerli Olur? (Tanıma ve Tenfiz)
Yabancı bir ülke mahkemesinden alınan boşanma kararı, Türkiye’de kendiliğinden geçerli olmaz. Bu kararın Türkiye’de hukuki sonuç doğurabilmesi için Aile Mahkemesi’nde tanıma ve tenfiz davası açılması zorunludur.
- Tanıma: Yabancı kararın Türkiye’de kesin delil olarak kabul edilmesini ve boşanmanın nüfus kayıtlarına işlenmesini sağlar.
- Tenfiz: Boşanmaya ek olarak nafaka, velayet veya tazminat gibi icra edilebilir hükümlerin Türkiye’de de uygulanabilmesini sağlar.
Ayrıca merak edenler için Tanıma ve Tenfiz Davası başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.
Yabancı Eşle Boşanmada Sık Karşılaşılan Pratik Sorunlar ve Çözümleri
Yurtdışındaki Eşe Tebligat ve Apostil Şerhi
Davanın en çok uzamasına neden olan konulardan biri, yurtdışında yaşayan eşe dava dilekçesinin ve diğer belgelerin tebliğ edilmesidir. Bu işlem, Adalet Bakanlığı aracılığıyla, uluslararası sözleşmeler ve konsolosluklar kanalıyla yapılır ve aylar sürebilir. “Apostil Şerhi” ise, bir belgenin uluslararası alanda geçerliliğini sağlayan bir onaydır ve tanıma-tenfiz davaları için yabancı mahkeme kararında bulunması zorunludur.
Velayet ve Uluslararası Çocuk Kaçırma Riski
Yabancı unsurlu boşanmalarda en hassas konu velayettir. Mahkeme, ebeveynin milliyetine bakmaksızın tamamen “çocuğun üstün yararını” gözetir. Yabancı uyruklu anneye veya babaya velayet verilebilir. Ancak, bir ebeveynin çocuğu diğerinin rızası olmadan yurtdışına kaçırması durumunda, “Lahey Sözleşmesi” kapsamında çocuğun iadesi için uluslararası hukuki prosedürler başlatılır.
Yabancı Eşle Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Evlilik birliğinde edinilen malların paylaşımında, MÖHUK uyarınca kural olarak taşınmaz mallar (ev, arsa vb.) için malın bulunduğu ülke hukuku uygulanır. Yani Türkiye’deki ev için Türk Hukuku, Almanya’daki ev için Alman Hukuku devreye girer. Bu durum, mal paylaşımını oldukça teknik ve karmaşık bir hale getirir.
Yabancı Uyruklu Anneye Velayet Verilebilir Mi?
Evet, yabancı uyruklu anneye de çocuğun velayeti verilebilir. Velayet konusunda Türk mahkemeleri için belirleyici kriter çocuğun üstün yararıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma halinde hakim, çocuğun menfaatini gözeterek velayeti anneye veya babaya verebilir. Burada ebeveynin Türk vatandaşı ya da yabancı olması tek başına belirleyici değildir.
Yabancı Uyruklu Eşten Nasıl Boşanabilirim?
Türk vatandaşlarının yabancı ülkede boşanma davası açmadığı veya açamadığı durumlarda, dava Türkiye’de açılabilir. Bu durumda yetkili mahkeme sırasıyla:
- Tarafların yerleşim yeri mahkemesi,
- Yerleşim yeri yoksa sakin oldukları yer mahkemesi,
- Türkiye’de yerleşim veya sakin olma hali bulunmuyorsa, son yerleşim yeri mahkemesi,
- Tüm bunların yokluğunda ise Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden biridir (MÖHUK m.41).
Eğer Türk vatandaşının yaşadığı yabancı ülkede boşanma davası açılmışsa, Türkiye’de aynı konuda yeniden dava açılamaz. Bu durumda Türk mahkemelerine milletlerarası derdestlik itirazı yapılır ve dava usulden reddedilir. Yabancı mahkemenin verdiği boşanma kararı ise
Türkiye’de tanıma veya tenfiz davası yoluyla geçerli hale getirilebilir. Örneğin, bir Türk eş Rusya’da boşanma davası açtıysa, aynı konu için Türkiye’de yeniden dava açılamaz; Rusya’daki kararın Türkiye’de tanınması gerekir.
Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşına yapılacak tebligatlar, bulunduğu ülkedeki Türk Büyükelçiliği veya Konsolosluğu aracılığıyla iletilir. Türkiye’de yürütülen boşanma davasına ilişkin; boşanma dilekçesi, mahkeme tensip zaptı veya duruşma tutanakları gibi evraklar Türk temsilciliği üzerinden taraflara gönderilir. Türk vatandaşı için bu belgelerin tercüme edilmesine gerek yoktur; doğrudan Türkçe olarak iletilebilir. Ancak tebligat işleminin yapılabilmesi için yurtdışı tebligat harcının yatırılması şarttır.
Yabancı Uyruklu Eşten Boşanma Ne Kadar Sürer?
Yabancı uyruklu eşle yapılan boşanma davalarında anlaşmalı–çekişmeli ayrımı sürenin belirlenmesinde en kritik faktördür.
- Taraflar anlaşmalı boşanma yolunu izleyecek olurlarsa süreç oldukça hızlı ilerler. Ancak taraflar, çekişmeli boşanma yolunu izleyeceklerse süreç farklı etkenlere göre daha uzun sürecektir. Tebligat sorunu bu noktada en büyük gecikme sebebidir.
Yabancı Uyruklu Eş İle Anlaşmalı Boşanma Mümkün Mü?
Evet, yabancı uyruklu eşle anlaşmalı boşanma mümkündür. Türk Medeni Kanunu’ nda düzenlenen anlaşmalı boşanma hükümleri, yabancı unsur taşıyan evliliklerde de uygulanır. Ancak bu durumda yabancı eşin Türkiye de hazır bulunmaması gibi zorluklarla karşılaşılabilir.
Ayrıca merak edenler; Anlaşmalı Boşanma Davası ve Hukuki Süreç başlıklı yazımızı da okuyabilir.
Yabancı Eşle Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Yabancı unsurlu boşanmalarda mal paylaşımı, en teknik ve en çok uzmanlık gerektiren konudur. Çünkü hangi malın hangi ülke hukukuna göre paylaşılacağı, Türk Milletlerarası Özel Hukuku (MÖHUK) kurallarına göre belirlenir. Bu konuda temelde iki ana kural vardır: Biri evlilik birliğinin genel mal rejimini (araba, para, hisse senedi vb.), diğeri ise taşınmaz malları (ev, arsa vb.) düzenler.
Genel Kural: Evlilik Mallarına Hangi Hukuk Uygulanır?
Eşlerin menkul malları (para, araba vb.) ve borçları için uygulanacak hukuk, MÖHUK madde 15’e göre şu sırayla belirlenir:
- Eşlerin Seçimi: Eşler evlenirken veya sonrasında bir hukuk seçimi yapmışlarsa, o ülkenin hukuku uygulanır.
- Ortak Vatandaşlık: Eğer bir hukuk seçimi yoksa, eşlerin evlenme anındaki ortak vatandaşlık hukuku uygulanır.
- Ortak İkametgah: Ortak vatandaşlık da yoksa, evlenme anında birlikte yaşadıkları ülkenin (müşterek mutad mesken) hukuku uygulanır.
- Türk Hukuku: Yukarıdaki şartların hiçbiri yoksa, son çare olarak Türk Hukuku uygulanır.
Özel Kural: Türkiye’deki Ev, Almanya’daki Arsa Ne Olacak?
En önemli ve en net kural budur: Taşınmaz mallar (konut, arsa, tarla vb.) için her zaman o malın bulunduğu ülkenin hukuku uygulanır. Bu kural mutlaktır.
Örnek Senaryo ile Açıklayalım:
Bu karmaşık kuralları bir örnekle somutlaştıralım:
- Taraflar: Ahmet (Türk vatandaşı) ve Anna (Alman vatandaşı).
- Durum: Çift, Almanya’da evlenmiş ve orada yaşıyorlar. Evlenirken bir mal rejimi sözleşmesi yapmamışlar.
Paylaşım Nasıl Olur?
- Araba, Banka Hesabı, Hisse Senetleri İçin: Bu mallar için yukarıdaki genel kural işler. Çiftin ortak vatandaşlığı olmadığı için, evlendikleri sırada birlikte yaşadıkları yer olan Almanya hukuku uygulanır.
- Türkiye’deki Yazlık İçin: Bu bir taşınmaz maldır. Yazlık Türkiye’de olduğu için, bu malın paylaşımında her zaman ve sadece Türk Hukuku esas alınacaktır.
- Almanya’daki Ev İçin: Bu da bir taşınmaz maldır. Ev Almanya’da olduğu için, bu malın paylaşımında da her zaman ve sadece Alman Hukuku geçerli olacaktır.
Uzman Avukatın Önemi: Görüldüğü gibi, uluslararası mal paylaşımı birden fazla ülkenin hukuk sistemini ve karmaşık kuralları içeren, teknik bir süreçtir. Hak kaybı yaşamamak ve tüm mal varlığınızı doğru bir şekilde güvence altına almak için bu alanda tecrübeli bir avukat desteği almanız kritik öneme sahiptir. Ayrıca boşanma davaları uzman bir boşanma avukatı desteği ile daha sağlıklı yürür. Bu nedenle konu hakkında fikir almanız çok önemlidir.
Yabancılık Unsuru Ne Gibi Hallerde Var Sayılabilir?
Bir evlilik ve boşanmanın yabancı unsurlu sayılması için tarafların veya dava konusunun yabancı ülke ile bağlantısı bulunmalıdır. Örneğin:
- Taraflardan birinin yabancı uyruklu olması,
- Evliliğin yabancı ülkede yapılması,
- Taraflardan birinin ikametgâhının veya mutad meskeninin yurtdışında olması,
- Malvarlığının yurtdışında bulunması,
gibi hallerde boşanma yabancı unsur taşır.
Yabancı Uyruklu Eşten Boşanma Davalarında Neden Uzman Bir Avukata İhtiyaç Duyulur?
Yabancı uyruklu eşten boşanma süreci, standart bir boşanma davasından çok daha fazla uzmanlık gerektirir.
- MÖHUK Uzmanlığı: Hangi ülke hukukunun lehinize olduğunu analiz etmek ve doğru hukuki zeminde ilerlemek.
- Uluslararası Prosedürler: Yurtdışı tebligat, apostil işlemleri, yabancı belgelerin tercümesi gibi teknik süreçleri hatasız yönetmek.
- Dil ve Kültür Bariyeri: Özellikle İngilizce bilen bir avukatın, yabancı eşle, kurumlarla veya onun avukatıyla doğrudan iletişim kurarak süreci hızlandırması.
- Tanıma ve Tenfiz Bilgisi: Davanın her iki ülkede de geçerli sonuçlar doğurması için en başından doğru stratejiyi kurmak.
Ankara’da Uluslararası Boşanma Davalarında Güvenilir Partneriniz
Aslan Duran Hukuk Bürosu olarak, Ankara’nın uluslararası kimliğinin bir parçası olan yabancı müvekkillerimize ve yabancı uyruklu eşi olan Türk vatandaşlarına, uluslararası aile hukuku alanında uzmanlaşmış bir hizmet sunuyoruz. İngilizce ve Türkçe dillerinde tam yetkinlikle hizmet veren ekibimiz, bu sürecin her adımında sizinle net bir iletişim kurar. Kurucu ortağımız Av. Şerife Duran‘ın eski hakim tecrübesi, bu tür karmaşık ve birden fazla hukuk sistemini ilgilendiren davalarda doğru stratejiyi belirlemede paha biçilmez bir öngörü sağlar.
Yabancı Uyruklu Eşten Boşanma Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Yabancı eşim duruşmaya gelmek zorunda mı?
Evet, özellikle anlaşmalı boşanma davasında, her iki eşin de bizzat mahkeme huzurunda boşanma iradelerini beyan etmesi zorunludur.
Yabancı uyruklu eşimle anlaşmalı boşanabilir miyim?
Evet. Evliliğiniz en az bir yıl sürmüşse ve boşanmanın tüm sonuçlarında anlaştıysanız, eşinizle birlikte Türkiye’de anlaşmalı boşanma davası açabilirsiniz.
Mavi kartlıyım, boşanma sürecim nasıl işler?
Mavi kart sahipleri, Türk vatandaşlarına tanınan birçok haktan yararlanırlar. Boşanma davanız, bir Türk vatandaşı gibi aynı usul ve esaslara göre görülür.
Yabancı mahkeme kararının tanınması ne kadar sürer?
Eğer taraflar tanıma ve tenfiz davasında anlaşırlarsa ve tüm belgeler (kesinleşmiş karar, apostil şerhi, tercümeler) eksiksiz ise, dava birkaç ay gibi kısa bir sürede sonuçlanabilir. Çekişmeli olması halinde süreç uzayacaktır.
Sonuç
Yabancı uyruklu eşle evlenen Türk vatandaşlarının boşanma süreçleri, klasik boşanma davalarına kıyasla daha karmaşık olabilir. Zira hangi ülke hukukunun uygulanacağı, nafaka ve tazminat taleplerinin nasıl değerlendirileceği, çocukların velayeti ve yurtdışında verilen kararların Türkiye’de geçerliliği özel düzenlemelere tabidir.
Bu nedenle yabancı unsurlu boşanmalarda hem Türk Medeni Kanunu hem de MÖHUK hükümleri dikkate alınmalı, ayrıca yabancı ülkede verilen kararların Türkiye’de geçerli hale getirilmesi için tanıma ve tenfiz davalarının açılması gerektiği unutulmamalıdır.
Leave a Reply