Anonim ve Limited Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğu

Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu

Anonim ve Limited Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğu

Anonim ve Limited Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğu 960 524 Şerife Duran

Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu, Türk hukuk sisteminin şirketlerin hukuki süreçlerde daha etkin ve düzenli bir şekilde hareket etmesini sağlamak amacıyla getirdiği önemli bir düzenlemedir. Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca, belirli bir sermaye tutarının üzerinde olan anonim şirketler, hukuki danışmanlık ve savunma süreçlerinde bir avukatla çalışmak zorundadır. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda ise şirketler, yüksek oranlı idari para cezaları ile karşı karşıya kalabilir.

Anonim Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğu

Anonim şirketlerin hukuki süreçlerde daha etkin ve düzenli bir şekilde faaliyet göstermesi amacıyla, Türkiye’de Avukatlık Kanunu’nun 35 (3). maddesi ile sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu getirilmiştir. Bu düzenleme, belirli şartları karşılayan anonim şirketler ile yapı kooperatiflerini kapsamakta olup, avukat bulundurmanın esasları ve yaptırımları detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.

Avukatlık Kanunu’nun 35.maddesinin 3.fıkrasındaki düzenleme şu şekildedir:

‘’Türk Ticaret Kanunu’nun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. ‘’

Bu maddede atıf yapılan 272.madde eski 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 272.maddesidir. Eski Türk Ticaret Kanunu’nun (6762 sayılı) 272. maddesi, anonim şirketlerde esas sermaye miktarını düzenliyordu. Yeni 6102 sayılı TTK’da ise bu konu, Kanun’un 332. maddesi altında, “En az sermaye tutarı” başlığıyla düzenlenmiştir. Bu iki madde, anonim şirketlerin asgari sermaye miktarını belirlemekle ilgili olduğundan, 332. madde, 6762 sayılı Kanun’un 272. maddesinin yerini almıştır. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 332.maddesi şu şekildedir:

‘’Tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye ellibin Türk Lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi yüzbin Türk Lirasından aşağı olamaz. Bu en az sermaye tutarı Cumhurbaşkanınca artırılabilir’’

Bu maddede 50.000 TL olarak düzenlenen en az sermaye tutarı 25.11.2023 tarihli ve 32380 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 01.01.2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 250.000 TL’ye yükseltilmiştir.

Dolayısıyla Avukatlık Kanunu’nun 35.maddesine göre:

  • TTK’da belirtilen asgari esas sermaye miktarının (250.000 TL) beş katı ve üzeri esas sermayeye sahip anonim şirketler yani 1.250.000 TL ve üzeri sermayesi bulunan anonim şirketler sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır.

Bu zorunluluk, yalnızca esas sermaye sistemine sahip anonim şirketleri kapsamaktadır. Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi kuruluşlar ile kayıtlı sermaye veya değişken sermaye sistemine tabi şirketler bu yükümlülüğün dışında bırakılmıştır.

Sözleşmenin Niteliği ve Avukatın Rolü

Sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu, anonim şirketlerin bir serbest (bağımsız) avukat veya avukatlık bürosu ile “sürekli avukatlık hizmetleri sözleşmesi” yapmalarını gerektirir. Bu sözleşme İş Kanunu’na tabi bir iş sözleşmesi değil, Avukatlık Kanunu anlamında bir avukatlık sözleşmesi olmalıdır. Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu kapsamında sözleşme şu şekilde hazırlanmalıdır:

  • Avukatlık Kanunu Yönetmeliği’nin 73/A maddesi uyarınca sözleşme adi yazılı şekilde düzenlenmeli ve üç nüsha olarak hazırlanmalıdır. Avukat, sözleşmenin bir nüshasını baroya iletmekle yükümlüdür.
  • Şirketlerin, serbest avukatlarla (bağımsız avukatlar) avukatlık sözleşmesi yapması gerekir.
  • Sözleşme süresince anonim şirketler, avukata her ay Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’neuygun ödeme yapmakla yükümlüdür.
  • Avukat, aldığı ödemeler karşılığında serbest meslek makbuzu düzenleyerek yıl sonunda bağlı olduğu baroya ibraz eder.

Anonim Şirketlerde Avukat Bulundurmamanın Yaptırımları/Cezası

Anonim şirketlerde avukat bulundurulmaması durumunda ne olacağı Avukatlık Kanunu’nun 35.maddesinin 3.fıkrasındaki düzenlenmiştir. Maddedeki düzenleme şu şekildedir:

‘’… Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.’’

Maddeye göre anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunun yerine getirilmemesi durumunda:

  • Şirket hakkında, her ay için brüt asgari ücretin iki katı oranında idari para cezası uygulanır. Bu ceza, ihlal edilen her ayiçin ayrı ayrı hesaplanır ve zorunluluğun ihlal edildiği zaman yürürlükte bulunan asgari ücret üzerinden hesap yapılır.
  • Örneğin, 2025 yılı içinde avukat bulundurmayan anonim şirketlere, avukat bulundurmadıkları her ay için, brüt asgari ücret olan 26.005,50 TL’nin 2 katı 52.011 TL idari para cezası kesilecektir. 2024 yılındaki her ay için ise bu miktar 20.002,50 TL’nin (2024 yılı brüt asgari ücret) 2 katı yani 40.005 TL olacaktır.
  • Cezai işlem Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülür.
  • Barolar, denetim ve suç duyurusu yapma görevine sahiptir.

Limited Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğu Var Mı?

Hayır, Avukatlık Kanunu kapsamında yalnızca anonim şirketler ve yapı kooperatifleri için avukat bulundurma zorunluluğu öngörülmüştür. Bu nedenle, limited şirketlerin avukat istihdam etmesi zorunlu değildir. Ancak zorunluluğun olmaması, hukuki destek alınmaması gerektiği anlamına gelmez. Olası hak kayıplarını önlemek ve hukuki süreçlerde doğru adımlar atabilmek adına, limited şirketlerin bir avukattan düzenli olarak ya da ihtiyaç halinde hukuki destek alması oldukça yararlıdır.

Sonuç

Sonuç olarak, anonim şirketlerin Avukatlık Kanunu’na göre sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu, hukuki süreçlerde etkinliği artırmayı amaçlayan önemli bir düzenlemedir. 1.250.000 TL ve üzeri esas sermayeye sahip anonim şirketler, bu yükümlülüğü yerine getirmediği takdirde her ay için idari para cezasına çarptırılmaktadır. 2025 yılı itibarıyla bu ceza, ihlal edilen her ay için 52.011 TL olarak hesaplanmaktadır. Yasal cezai yaptırımlarla karşılaşmamak ve hukuki süreçlerde etkin hareket edebilmek için anonim şirketlerin avukatlık sözleşmesi yaparak bu yükümlülüğü yerine getirmesi büyük önem taşımaktadır.

Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu, şirketlerin hukuki güvenliğini sağlamak ve süreçlerini daha etkin yönetmelerine olanak tanımak amacıyla düzenlenmiştir. Bu yasal zorunluluğu ihmal eden şirketler, her ay için ağır idari para cezalarına çarptırılmaktadır. Hukuki destek alarak bu yükümlülüğü yerine getirmek yalnızca yasal cezaları önlemekle kalmaz, aynı zamanda şirketlerin uzun vadeli hukuki risklerini de minimize eder. Özellikle sermaye ve faaliyet büyüklüğüne sahip anonim şirketler için, bir avukatla düzenli çalışmak, şirketler hukuku avukatı kapsamında hizmet almak, hem hukuki hem de ticari açıdan büyük bir avantaj sağlamaktadır.

Şerife Duran

Avukat Şerife DURAN, 1999 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur. Asliye Ceza Mahkemesi, Sulh Hukuk Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Türkiye Adalet Akademisi’nde ve Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nde hakimlik görevinden sonra avukatlık yapmaya başlamıştır. Selçuk Üniversitesi Özel Hukuk Anabilimdalı Avrupa Birliği Hukuku alanında yüksek lisans yapan DURAN, doktora öğrencisi olup evli ve 3 çocuk annesidir.

All stories by:Şerife Duran

Leave a Reply