Maddi manevi tazminat davaları nedir? Bu yazımızda hangi şartlarda ve kimlere karşı bu davalar açılabilir. İstenebilecek zararlar nelerdir gibi başlıklarla konuyu izah etmeye çalıştık.
Maddi Ve Manevi Tazminat Davası Nedir?
Maddi tazminat davası, kişinin haksız bir eylem sonucunda malvarlığında meydana gelen eksilme ve kayıp halleri için açılan bir dava türüdür.
Manevi tazminat davası, yine kişinin haksız bir eylem nedeniyle psikolojik bir sıkıntı yaşaması, eleme, kedere uğraması manevi açıdan sıkıntı yaşaması sonucunda açılan bir davadır türüdür.
Maddi ve manevi zararın bir arada bulunması durumunda maddi ve manevi tazminat davası birlikte açılabileceği gibi ayrı ayrı da açılabilir.
Bu konular ile ilgili asıl düzenlemeler Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanununda yer almaktadır. Düzenleme bu şekilde olmakla birlikte manevi tazminata neden olan hukuka aykırı fiil mevzuatın herhangi bir yerinde düzenlenmiş olabilir.
Maddi Ve Manevi Tazminat Davaları Hangi Durumlarda Açılır?
Sözleşme İhlali Nedeniyle Açılacak Tazminat Davaları
Taraflar arasında imzalanan sözleşme sonucunda sözleşmeye aykırılık nedeniyle ortaya çıkacak zararlar gerçeklemesi durumunda açılır. Sözleşmenin ihlali nedeniyle açılacak tazminat davalarında genel zamanaşımı 10 yıldır.
Telif Hakkı İhlalinden Dolayı Açılan Tazminat Davaları
Telif hakkı bir eserin hukuken korunmasını ifade eder. Eseri ile ilgili olarak telif ihlali söz konusu olan kişiler bu durumun sorumlularından maddi ve manevi tazminat isteminde bulunabilirler. Bu tarz uyuşmazlıklarda Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre hüküm kurulacaktır.
Bir Suç İşlenmesi Sebebiyle Açılacak Tazminat Davaları
Tazminat davasının sebebini oluşturan fiil suç oluşturuyorsa o fiil için kanunlarda daha az zamanaşımı süresi öngörülse bile, ceza kanununda o suç için öngörülen dava zamanaşımı süresi ne ise maddi manevi tazminat davası açma süresi de odur. Ceza kanunundaki temel dava zamanaşımı süresi geçirilmiş olsa da , ceza davası devam ediyorsa yani uzamış dava zamanaşımı devreye girmişse, ceza davası devam ettiği müddetçe de tazminat davası açılabilir.
Haksız Fiil Sebebiyle Açılacak Tazminat Davaları
Büyük bir çoğunluğa sahiptir. Haksız fiile örnek teşkil edecek durumlar, trafik kazası, kişilik haklarına saldırı, iş kazası, dolandırıcılık suçu, yağma suçu, doktor hatası gibi olaylar haksız fiili oluşturur. Haksız fiiller için zamanaşımı süresi fiil ve failin öğreniminden itibaren iki ve herhalde on yıldır. Haksız fiil suç teşkil ettiği takdirde ceza hukuku zamanaşımı süresi de Borçlar Kanunu’nda belirtilen sürelerden daha fazla ise, tazminat davası açma süresi açısından ceza hukuku zamanaşımı süresi uygulanır.
Boşanma Davası Sonucunda
Boşanma davası sonucunda maddi ve manevi tazminat talepleri doğmaktadır. Boşanma kesinleşmesinden itibaren bir yıl içerisinde açılır. Boşanma davası ile birlikte de açılabilir.
Maddi ve Manevi Tazminat Davasını Kimler Açar?
Fiil veya işleme muhatap olan kişiler maddi ve manevi tazminat davası açabilirler. Tazminat nedeni, hukuka aykırı işlenen bir fiil nedeniyle bir kişinin ölümü ise, ölenin destekte bulunduğu yakınları da maddi tazminat davası açabilirler.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası Kime Karşı Açılır?
Maddi ve manevi tazminat davası, ölüm, yaralanma veya başkaca maddi zarara neden olan eylem veya işlemi gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişilere karşı açılır.
Haksız fiillerde, haksız fiil kimin tarafından işlenmişse, tazminat davası da o kişiye karşı açılır.
Doktor hatası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası, hatayı yapan doktora, doktorun çalıştığı hastaneye veya sağlık kuruluşuna, doktor Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışıyorsa bakanlığa karşı, bir üniversite veya vakıf hastanesinde çalışıyorsa ilgili vakfa veya üniversiteye tazminat davası açılabilir.
Trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası, aracın sürücüsü, işleteni, sahibi ile aracı sigortalayan sigorta şirketine karşı birlikte veya ayrı ayrı açılabilir.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası Nasıl ve Hangi Mahkemede Açılır?
Tazminat davası talepli yazılı bir dilekçe ile yetkili ve görevli mahkemede açılır. Maddi ve manevi tazminat davası, tüm davalar için yetkili yer olan davalının ikametgâhında, davalı tüzel kişi (şirket, vakıf, dernek, üniversite vs.) ise tüzel kişinin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesinde açılabilir. Davalı sayısı birden fazla ise, tazminat davası herhangi birinin yerleşim yerinde açılabilir.
Sözleşmenin ihlali nedeniyle açılacak tazminat davaları, belirtilen yetkili mahkemelerde açılabileceği gibi sözleşmenin ifa edileceği yerdeki asliye hukuk mahkemesinde de açılabilir.
Haksız fiil nedenine dayalı maddi ve manevi tazminat davası, belirtilen genel yetkili mahkemelerde açılabileceği gibi aşağıdaki mahkemelerde de açılabilir:
- Haksız fiilin işlendiği yer mahkemesinde,
- Zarar haksız filin işlendiği yerden başka bir yerde meydana gelmişse, zararın meydana geldiği yerde,
- Haksız fiillerde zarar görenin ikametgahında da tazminat davası açılabilir.
Ticari bir iş veya işlemden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları açısından görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesidir.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açmanın Şartları Nelerdir?
Maddi Tazminat Davası Açabilmenin Şartları Şunlardır
- Kusur aranan hallerde tazminat talep eden kişi davalının kusuru nedeniyle zarara uğradığını ve davalının kusuru olduğunu ispatlaması gerekmektedir.
- Zamanaşımı süresinin içerisinde açılmalıdır, aksi halde mahkeme tarafından ret kararı verilir.
- Kişi davada meydana gelen zararını ispatlamalıdır, haksız fiil ile bağlantılı olarak zarara uğradığını yani nedensellik bağının mevcut olduğunu, mal varlığındaki eksilmeyi ispatlamalıdır.
Manevi Tazminat Davası Açabilmenin Şartları Şunlardır
- Türk Borçlar Kanunundaki düzenleme uyarınca kişilik haklarının zedelenmesi halinde manevi zarara uğraya kişi manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesini isteyebilir.
- Kişilik hakkına karşı yapılan saldırı hukuka aykırı olmalıdır.
- Bu saldırıda, sorumlu tutulacak olan kişinin kusurunun olması veya kanunda öngörülen kusursuz sorumluluk hallerinden birisinin varlığı gereklidir.
- Söz konusu saldırı ile ortaya çıkan manevi zarar arasında uygun bir nedensellik bağı olmalıdır.
Maddi ve Manevi Tazminat Davalarında İstenebilecek Zararlar Nelerdir?
Kişilerin haksız fiil nedeniyle uğramış olduğu bedensel zararlar ve bu zararlar için yapılan masraflar, ölüm nedeniyle geride kalanlarda oluşan maddi durum açısından yoksun kalınan kazanç, yine ölüm nedeniyle oluşan manevi yoksunluk, kişilerde ruhsal bozukluğa yol açan zararlar, kişinin üzüntü veya elem duymasına yol açan diğer fiziki, duygusal zararlar halinde de manevi tazminat isteminde bulunulabilir.
Tazminat Davaları Nasıl Hesaplanır?
Tazminat istemine neden olacak suçun niteliği ve ağırlığına göre belirlenecek tazminat miktarı değişmektedir.
Maddi tazminat hesabında kişinin malvarlığına göre bir belirleme yapılır. Malvarlığında meydana gelecek eksilmeye karşı maddi tazminat ibraz edilmesi sağlanır. Amaç maddi zararın tam olarak tespit edilip ödenmesidir.
Manevi tazminat daha soyut bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Somut olayın özelliği, kişilerde oluşturduğu sonuçlar,kişilerin ekonomik durumlarına göre farklı farklı belirlemeler yapılır.
Genel olarak tarafların ekonomik durumları, olaydaki kusur oranları, ortaya çıkan maddi ve manevi zararlar bir bütün olarak incelenerek, hakim tarafından hakkaniyete uygun bir tazminat miktarı ortaya çıkarılır.
Aslan & Duran Hukuk Bürosu
Aslan&Duran Hukuk Bürosu olarak, maddi manevi tazminat davalarında uzman ve deneyimli kadromuz ile yanınızdayız. Tazminat davalarıi ile ilgili daha detaylı bilgi için Tazminat Avukatı Ankara sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. Söz konusu makaleye ilişkin hukuki yardım taleplerinizde ofisimizi arayarak ya da whatsapp hattımıza yazarak bize ulaşabilirsiniz.
Güncel makale ve paylaşımlarımızı sosyal medya hesaplarımızdan da yapıyoruz. Bunun için instagram hesabımızı takip etmenizi öneririz.
