Ortak Velayet Kararı ve Şartları

Boşanma süreçlerinde çocuğun velayeti, ebeveynler ve çocuk açısından son derece önemlidir. Geleneksel olarak bir ebeveyne verilen velayet hakkı, son yıllarda ortak velayet kavramı ile birlikte daha fazla seçenek sunmaktadır. Peki, ortak velayet nedir ve hangi koşullarda mümkün hale gelir? Bu yazıda, ortak velayetin anlamını, hukuki dayanaklarını, avantajlarını ve dezavantajlarını ele alarak, bu konuda verilen örnek Yargıtay kararlarını inceleyeceğiz.

Ortak Velayet Nedir ?

Ortak velayet davası nedir? Ortak velayet davası; boşanmış ya da ayrı yaşayan ebeveynlerin çocuklarına ilişkin bakım,  eğitim ve diğer önemli konularda eşit söz hakkına sahip olduğu bir düzenlemedir. Ortak velayet kararları çocuğun yüksek  yararını gözeten mahkemeler tarafından verilir, ebeveynler işbirliği içinde hareket etmelidirler.

Türk Medeni Kanunu madde 335’e göre “ Yetişkin olmayan çocuk, anne ve babasının velayeti altındadır.” Çocuk 18 yaşını geçene kadar çocuk adına karar  alınabilir. Boşanmada ortak velayet mahkeme kararı ile ve çocuğun üstün yararı zedelenmeyecek şekilde verilebilir.

Ortak velayet kanunda yer almaz ancak Yargıtay içtihatlarıyla birlikte Aile Mahkemeleri uygulayabilir.

Çekişmeli boşanma davaları ve hukuki süreç başlıklı yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.

Boşanmada Ortak Velayet Mümkün mü?

Velayet, çocuğun bakımını ve yetiştirilmesine üstlenen kişinin yasal olarak hak ve sorumluluklarıdır. Bu hak çocuğun ana ve babasına aittir. Evlilik birliği içerisindeki çocukların velayeti ana ve babaya aittir, bu hakkı eşit şekilde kullanırlar.

Bu yazımızla birlikte boşanmada mal paylaşımı başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.

Ortak Velayet Şartları Nelerdir?

Ortak velayet kararı şartları nelerdir? Yargıtay içtihatları dikkate alındığında ortak velayet şu dört halde verilebilir;

• Taraflar çocuğunun yararına olduğuna inanarak  ortak velayet kararında anlaşmaya varabilirler. Mahkeme onaylayarak ortak velayet kararı verebilir.
• Çocuğun üstün yararının gözetilmesi gerekir . Her iki ebeveynle de sağlıklı bir ilişki sürdürmesinin onun psikolojik, duygusal ve sosyal gelişimine faydalı olduğu değerlendirilirse ortak velayet kararı verilebilir.
• Çocuk belirli bir yaşın üzerindeyken görüşü dinlenir, her iki ebeveyni ile birlikte vakit geçirmek istediğini ifade ederse ortak velayet verilebilir.
• Hakim birlikte velayeti uygun bulmalıdır.

Ortak Velayette Nafaka

Ortak velayet kararının verilmesi ile nafaka yükümlülüğü ortadan kalkmaz. Çocuğun sürekli kalacağı taraftan talep olması durumunda nafaka ödenmelidir.

Bu yazımızla birlikte nafaka davası ve hukuki süreç başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.

Ortak Velayet Olunca Ne Olur?

Ortak velayet, boşanma sonrasında anne ve babanın çocuğun bakım, eğitim ve gözetimiyle ilgili hak ve sorumlulukları eşit şekilde paylaşmasını sağlayan bir düzenlemedir. Bu durumda, her iki ebeveyn de çocuğun hayatıyla ilgili önemli kararlarda eşit söz hakkına sahiptir. Çocuğun eğitim, sağlık, yaşam düzeni ve sosyal gelişimiyle ilgili konular ortak şekilde değerlendirilir ve kararlar birlikte alınır.

Ortak velayetle birlikte:

1. Çocuğun Hukuki Hakları Güvence Altına Alınır: Çocuğun hem anne hem de babasıyla ilişkisini sağlıklı bir şekilde sürdürmesi amaçlanır.
2. Ebeveynler Eşit Sorumluluk Üstlenir: Çocuğun yaşamıyla ilgili tüm önemli kararlarda anne ve baba eşit söz hakkına sahiptir.
3. Çocuğun Psikolojik ve Sosyal Gelişimi Desteklenir: Çocuğun her iki ebeveyniyle düzenli temas halinde olması, duygusal bağlarının güçlenmesine katkı sağlar.

Ortak velayet, genellikle ebeveynler arasında uyum ve iş birliği varsa sağlıklı bir şekilde işler. Ancak, velayet düzenlemelerinde yaşanan anlaşmazlıklar, çocuğun üstün yararını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, ortak velayet süreçlerinde, tarafların iş birliği içinde hareket etmesi ve çocuğun ihtiyaçlarını ön planda tutması önemlidir.

Eğer ortak velayet düzenlemesinde sorunlar yaşanırsa veya taraflar arasında bir uzlaşmazlık çıkarsa, bir aile hukuku avukatından destek alarak çocuğun haklarının korunması ve sürecin sorunsuz ilerlemesi sağlanabilir. Ortak velayet, hem çocuk hem de ebeveynler için sağlıklı bir ilişki zemini oluşturmayı hedefler.

Ortak Velayetin Avantajları Nelerdir?

Ortak velayetin avantajları nelerdir? Daha önce de ifade edildiği gibi ortak velayet Medeni Kanunumuzda yeri olmayan bir konudur. Ancak yargıtay içtihatları ile birlikte uygulanma imkanı bulmuştur. Ortak velayetin avantajları;

• Ortak velayet , çocuğun her iki ebeveyni ile düzenli ve sürekli bir ilişki kurmasını sağlar. Çocuğun psikolojik ve duyguların durumu için olumlu etki yaratır.
• Her iki ebeveyn de  çocuğun hayatında aktif olarak katılır. Ailenin boşanmadan sonra çocuğun eğitim, sağlık ve sosyal yaşamında yer alması onun gelişimini olumlu yönde etkiler.
• Ebeveynler Ortak haklara sahip olduğu için çocuğa rol model oluştururlar.

Ortak Velayetin Dezavantajları Nelerdir?

Ortak velayetin dezavantajları nelerdir?

• Ortak velayet için ebeveynlerin aralarında iletişim sıkıntısı olmamalıdır. İlişkilerin zedelenmesi çocuğun çıkarına zarar oluşturur.
• Çocuğa ilişkin kararlar birlikte alınmalıdır. Bu durum bazen anlaşmazlıkları beraberinde getirir .
• Ebeveynlerin farklı şehirlerde veya ülkelerde yaşaması durumunda, çocuğun hangi ebeveynle ne kadar süre kalacağı , ziyaret günleri planlanmalıdır.
• Ana ile baba maddi konularda anlaşmazlık yaşayabilir. Bu durum çocuğun ihtiyaçlarının karşılanmasında zorluk çıkarabilir.

Ortak Velayette Çocuk Kiminle Yaşar?

Ortak velayet, anne ve babanın çocuğun bakım ve gözetim sorumluluğunu eşit şekilde üstlenmesi anlamına gelir. Ancak, çocuğun günlük yaşamını sürdüreceği bir ana ikamet yeri belirlenmesi genellikle gereklidir. Bu durum, çocuğun yaşına, ihtiyaçlarına ve ebeveynlerin yaşam koşullarına bağlı olarak mahkeme tarafından karara bağlanır.

Çocuğun kiminle yaşayacağına karar verirken, mahkemeler çocuğun üstün yararı ilkesini esas alır. Eğer çocuk, belli bir yaşın üzerindeyse ve sağlıklı bir şekilde görüş bildirebiliyorsa, çocuğun tercihi de dikkate alınabilir. Küçük yaştaki çocuklar için ise genellikle anneyle yaşaması uygun görülürken, bu durum her iki ebeveynin koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Ortak velayet durumunda, çocuğun diğer ebeveynle düzenli olarak görüşmesi sağlanır. Örneğin, belirli günlerde birlikte zaman geçirme, tatil düzenlemeleri gibi detaylar mahkeme kararında belirtilir. Bu düzenlemeler, çocuğun ebeveynler arasındaki bağını koparmadan sağlıklı bir ortamda büyümesini hedefler.

Velayet anlaşmazlıklarında veya düzenlemelerde sorun yaşanması durumunda, hukuki destek almak önemlidir. Bu süreçte, bir aile hukuku avukatından profesyonel destek alarak çocuğunuzun haklarının ve üstün yararının korunmasını sağlayabilirsiniz.

Ortak Velayette Nafakayı Kim Öder?

Ortak velayet, anne ve babanın çocuğun bakım ve eğitim sorumluluklarını eşit şekilde paylaşmasını içerir. Ancak, bu durum çocuğun maddi ihtiyaçlarının karşılanması açısından nafaka yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Ortak velayet durumunda nafaka, çocuğun maddi ihtiyaçlarını karşılayacak gelire sahip olmayan ebeveyn tarafından talep edilebilir.

Mahkeme, nafaka yükümlülüğüne karar verirken, her iki tarafın ekonomik durumunu, çocuğun ihtiyaçlarını ve yaşam standartlarını dikkate alır. Örneğin, çocuğun okul masrafları, sağlık giderleri ve günlük ihtiyaçları gibi temel unsurlar, nafaka miktarını belirlerken göz önünde bulundurulur. Geliri daha yüksek olan veya çocuğun masraflarının büyük kısmını karşılaması gereken ebeveyn, diğer tarafa iştirak nafakası ödeyebilir.

Ortak velayet nafaka yükümlülüğünde, tarafların anlaşması da mümkün olabilir. Ebeveynler, mahkeme kararına ihtiyaç duymadan çocuğun masraflarını nasıl paylaşacaklarına dair bir uzlaşma sağlayabilir. Ancak, uzlaşmazlık durumunda mahkeme, çocuğun üstün yararını gözeterek kararını verir.

Nafaka ile ilgili düzenlemelerde, tarafların haklarının korunması ve sürecin adil bir şekilde ilerlemesi için bir aile hukuku avukatından destek almak önemlidir. Ortak velayet nafakası, çocuğun maddi ve manevi ihtiyaçlarının eksiksiz bir şekilde karşılanmasını hedefler.

Ortak Velayet Yargıtay Kararları

ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2.H.D.Esas:2019/2783, Karar: 2019 /3945 Karar Tarihi: 25.12.2019

“insan haklarını ve hürriyetlerini korumaya dair sözleşmeye ek, 7 nolu protokolün 5. Maddesi gereğince eşler çocuklarıyla olan ilişkilerinde eşit haklara sahip olmakla birlikte ortak velayet açısından gönüllülük esas olup anne ve babanın rızasının bulunması gerekir. Dosya kapsamında davalı annenin ortak velayete ilişkin rızas1 yoktur, o halde ortak velayet koşullarının gerçekleştiğinden söz edilemez. Bu sebeple annede bulunan velayetin kaldırılarak ortak velayete hükmedilmesine ilişkin talebin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.” Şeklinde içtihat edilmiştir.

ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2.H.D.Esas: 2019 4823, Karar: 2020 /1076 Karar Tarihi: 06.10.2020

“Somut olayda; tarafların gerek düzenledikleri protokol gerekse mahkeme huzurundaki irade beyanları ile ortak velayet konusundaki anlaşma ve isteklerini açıkladıkları, ortak velayete hükmedebilmek için anne ve babanın bunu birlikte talep etmesi koşulunun gerçekleştiği ve ortak velayet konusunda taraflar arasında çekişme olmadığı anlaşılmaktadı. Tarafların müşterek çocuğun filen baba yanında kaldığı, sosyal hizmet uzmanı tarafından düzenlenen sosyal inceleme raporunda da; davalı annenin bugüne kadar velayet sorumluluğunu sağlıklı bir şekilde yerine getirdiği ve bundan sonra da yerine getireceği, oğlu E.’ın isteği doğrultusunda babasının yanında kalma fikrine saygı duyduğu, E.’a ilişkin yapılacak resmi işlemleri kolaylaştırmak açısından ortak velayet fikrini kabul ettiği, mahkemece uygun görüldüğü taktirde çocuğun velayetinin ortak velayet şeklinde düzenlenme sinin çocuğun psiko-sosyal gelişimi açısından uygun olacağı belirtilmiştir. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre; anne ve babanın bilinçli ebeveynler oldukları, ortak çocuklarının isteklerine ve düşüncelerine önem verdikleri, çocuğun yüksek menfaatine gözettikleri ve bu noktada birbirleri ile uzlaşabilip ortak karar alma becerisi gösterdikleri anlaşılmaktadır. Anne ve babanın ortak iradesinin çocuğun menfaatine olmadığı durumlarda hâkimin duruma müdahale imkânı var ise de; tarafarın ortak velayet taleplerinin çocuğun üstün yararına ve güvenliğine aykırı olduğuna dair dosyada delil bulunmamaktadır. Bu durumda ortak velayete ilişkin talebin kabulü gerekirken, yetersiz gerekçe ile davanın reddi doğru görülmemiş..” şeklinde içtihat edilmiştir.

Sonuç

Ortak velayet, boşanan ebeveynlerin çocuklarıyla ilişkilerini sürdürmeleri için önemli bir alternatif sunarken, bu süreçte doğabilecek hukuki sorunları önceden değerlendirmek faydalı olacaktır. Çocuğun üstün yararı göz önünde bulundurularak alınacak kararların uygulanması, hem ebeveynlerin hem de çocukların yararına sonuçlar doğurabilir. Ortak velayetle ilgili karar aşamasında bir boşanma avukatı desteği almak, sürecin hukuki açıdan en sağlıklı şekilde yürütülmesine katkı sağlayacaktır.