Boşanmada Manevi Tazminat

Boşanmada manevi tazminat, evlilik birliğinin sona ermesi sürecinde yaşanan haksız fiil veya ağır kusur nedeniyle zarar gören tarafın, uğradığı manevi zararların telafi edilmesi amacıyla talep ettiği bir tazminat türüdür. Bu tazminat, boşanma sürecinde eşlerden birinin onur, itibar veya duygusal dünyasına zarar veren davranışları nedeniyle gündeme gelir. Boşanma davasında manevi tazminat talebi, yasal düzenlemelere uygun şekilde sunulduğunda, zarar gören eşin uğradığı duygusal zararın giderilmesi hedeflenir. Bu makalede, manevi tazminatın şartları, miktarı ve talep süreci gibi konular detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Manevi Tazminat Nedir?

Manevi tazminat, bir kişinin haksız bir fiil, hukuka aykırı bir işlem ya da sözleşmeye aykırılık sonucu kişilik haklarının ihlal edilmesi nedeniyle maruz kaldığı manevi zararın giderilmesi amacıyla ödenen bir tazminat türüdür. Bu tür tazminat, zarar görenin yaşadığı acı, elem, üzüntü, korku veya benzeri duygusal etkileri hafifletmeyi ve adalet duygusunu tesis etmeyi hedefler. Türk Borçlar Kanunu’nun 58. maddesi uyarınca manevi tazminata hükmedilebilmesi için, zarar verenin kusurlu bir davranışı ile zarar arasında nedensellik bağının bulunması ve zarar görenin kişilik haklarının zedelenmiş olması gereklidir. Manevi tazminatın miktarı, zararın ağırlığı ve tarafların sosyal ve ekonomik durumları gibi faktörler göz önüne alınarak hâkim tarafından hakkaniyete uygun şekilde belirlenir. Bu tazminat, maddi bir kaybın karşılanmasından ziyade zarar görenin manevi dünyasında bir denge sağlamayı amaçlar.

Bu yazımızla birlikte Boşanmada Mal Paylaşımı başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.

Boşanma Davasında Manevi Tazminat

Manevi tazminat Türk Medeni Kanunu Madde 174/2’de şu şekilde düzenlenmiştir: “Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”

Boşanma davalarında manevi tazminat, taraflardan birinin, diğerinin kusurlu veya hukuka aykırı bir davranışı nedeniyle kişilik haklarının zedelenmesi durumunda talep edebileceği bir tazminat türüdür. Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesi uyarınca manevi tazminat, mağdur tarafın yaşadığı duygusal çöküntü, itibar kaybı veya onuruna yönelik ihlallerin telafisi amacıyla öngörülmüştür.

Bu tazminata hükmedilebilmesi için, davalının boşanmaya neden olan olaylarda kusurlu olması ve bu kusurun, davacının kişilik haklarına doğrudan bir zarar vermesi gereklidir. Mahkeme, manevi tazminatın miktarını belirlerken tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını, zarar görenin maruz kaldığı manevi zararın ağırlığını ve hakkaniyeti dikkate alır. Manevi tazminat, mağdur tarafın yaşadığı manevi acının bir nebze olsun hafifletilmesini hedefler.

Boşanma Davalarında Manevi Tazminat Şartları Nelerdir?

Boşanma davalarında manevi tazminat talep edebilmek için Türk Medeni Kanunu’nun 174/2. maddesi belirli şartlar öngörmektedir. Bu şartlar:

1. Boşanma Kararının Bulunması:Manevi tazminat talebi, eşlerin mahkeme kararıyla boşanmış olmalarını gerektirir. Boşanma gerçekleşmeden bu hükme dayanılarak tazminat istenemez.
2. Kişilik Haklarının Hukuka Aykırı İhlali:Tazminat isteyen eşin, boşanmaya sebep olan olaylar nedeniyle kişilik haklarının saldırıya uğramış olması şarttır. Bu ihlal genellikle hakaret, şiddet, sadakatsizlik veya küçük düşürücü davranışlarla ortaya çıkar.
3. Davalı Eşin Daha Fazla Kusurlu Olması:Manevi tazminata hükmedilebilmesi için, davalı eşin boşanmaya yol açan olaylarda diğer eşe göre daha fazla kusurlu olması gerekir.
4. Süresinde Dava Açılması:Boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde manevi tazminat talebiyle dava açılmalıdır.
   

olarak sıralanabilir.

Boşanma Davalarında Manevi Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?

Boşanma davasında manevi tazminat miktarının belirlenmesi, maddi tazminatta olduğu gibi standart bir hesaplama yöntemine dayanmamaktadır ve bu durum, belirleme sürecini zorlaştırmaktadır.

Kişilik haklarına yapılan saldırı sonucunda bireyin yaşadığı üzüntü, acı ve ızdırabın her bireyde farklı etkiler yaratması, zararın ölçülmesini güçleştirir. Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında da yer aldığı üzere hakim, manevi tazminata hükmederken boşanmaya neden olan olayların niteliğini, tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını, yaşlarını, evliliğin süresini, kişilik haklarına yönelik saldırının şiddetini ve tarafların kusur oranlarını dikkate alarak hakkaniyete uygun bir miktar ve ödeme yöntemi belirler.

Zira, manevi tazminatın amacı, bozulan manevi dengenin kısmen de olsa yeniden sağlanması, korunmasıdır. Bu nedenle tarafların kusur derecesi manevi tazminatın belirlenmesinde büyük önem taşır.

Boşanmada Manevi Tazminat Nasıl Talep Edilir?

Boşanma nedeniyle talep edilecek manevi tazminat, boşanma davası ile birlikte ileri sürülebileceği gibi boşanma davası harici ayrı bir dava olarak da talep edilebilir. Bu durum çekişmeli boşanma davalarında sıkça görülür.

Boşanma davası sırasında, taraflar manevi tazminat talebinde bulunabilirler ve bu talep, boşanma davasının bir parçası olarak ele alınır. Ancak, boşanma kararı kesinleşmeden önce manevi tazminat talebinde bulunulmazsa, talep, boşanma davasından bağımsız olarak açılabilir. Bu durumda, boşanma davasından sonra manevi tazminat talebinin yapılabilmesi için, boşanma kararının kesinleşmesinin ardından en geç bir yıl içinde ayrı bir tazminat davası açılması gerekmektedir.

Bu iki yöntem arasındaki fark, talebin boşanma davasıyla birleştirilip bir bütün olarak değerlendirilmesi veya ayrı bir dava olarak, tazminatın sadece manevi zarara dayalı olarak talep edilmesidir.

Konu ile ilgili olarak anlaşmalı boşanma davası ve hukuki süreç başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.

Boşanmada Manevi Tazminat Zamanaşımı Süresi

Boşanma davalarında manevi tazminat talebi için zamanaşımı süresi, Türk Medeni Kanunu’nun 174/2. maddesine göre belirlenir. Manevi tazminat talebi, boşanma davasının kesinleşmesinden itibaren en geç bir yıl içinde yapılmalıdır. Bu süre, boşanma kararının kesinleşmesiyle başlar. Eğer taraflar boşanma davasından ayrı olarak manevi tazminat talep ediyorsa, yine boşanma kararının kesinleşmesinin ardından bir yıl içinde dava açılmalıdır.

Bu zamanaşımı süresi geçtikten sonra, manevi tazminat talebi reddedilir. Ancak, zararın öğrenilmesi durumunda bu süre başlamakta olup, hak kaybı yaşanmaması için belirtilen süreler içinde başvurulması önemlidir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Boşanma davalarında manevi tazminat talebi, boşanma davasıyla aynı mahkemede görülecektir. Bu nedenle, görevli ve yetkili mahkeme, boşanma davasının açıldığı mahkemedir.

Görevli Mahkeme: Boşanma davası, aile mahkemesinde açılır. Davanın açılacağı yerde aile mahkemesi bulunmuyorsa, asliye hukuk mahkemesi görevli olur. Dolayısıyla manevi tazminat talebi de aynı mahkemede görülecektir.

Yetkili Mahkeme: Yetkili mahkeme, TMK Madde 168’e uyarınca eşlerden birinin ikametgahının bulunduğu yer mahkemesi veya davadan önce son 6 aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Eğer eşler ayrı yerleşim yerlerinde yaşıyorlarsa, talep edilen manevi tazminat davası, her iki eşin de ikametgahlarından birinde açılabilir. Ancak, boşanma davası ile birlikte manevi tazminat talebi yapılmışsa, boşanma davasının açıldığı yer mahkemesi yetkilidir.

Boşanmada Manevi Tazminat Harca Tabi Mi?

Boşanma davasıyla birlikte talep edilen manevi tazminat, harca tabi değildir. Çünkü boşanma davası ile birlikte taep edilen manevi tazminat, bağlı bir talep olarak kabul edilir ve bu nedenle ayrıca harç ödenmesi gerekmez. Ancak boşanma kararı kesinleştikten sonra ayrı bir dava ile talep edilecek olan manevi tazminat, harca tabidir. Bu durumda manevi tazminat talebi, bağımsız bir dava olarak kabul edilir ve talep edilen tazminat miktarına göre harç ödenmesi gerekir.

Boşanmada Manevi Tazminat Islah Edilebilir Mi?

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, manevi tazminat, niteliği gereği bölünebilir ve ıslah edilebilir bir talep değildir.

Manevi tazminat, kişilik haklarına yönelik bir zarar olduğu için, dava dilekçesinde talep edilen miktar kesin olarak belirlenmeli ve fazlaya ilişkin haklar saklı tutulmamalıdır. Bu, manevi tazminat talebinin sonradan arttırılamayacağı ve ıslah yoluyla değiştirilmesinin mümkün olmadığı anlamına gelir.

Sonuç

Boşanma davalarında manevi tazminat, haksızlığa uğrayan tarafın duygusal zararlarının bir nebze olsun giderilmesi için önemli bir hukuki düzenlemedir. Ancak bu tazminatı talep etmek, belirli şartların varlığını ve kusurun somut delillerle ispatlanmasını gerektirir. Aslan & Duran Hukuk Bürosu olarak, boşanma sürecinde müvekkillerimizin haklarını koruyarak en etkili hukuki çözümleri sunmayı amaçlıyoruz. Eğer boşanmada manevi tazminat talep etmeyi düşünüyorsanız, uzman bir boşanma avukatı üzerinden profesyonel destek alarak haklarınızı güvence altına alabilirsiniz.