Pasaport Tahdit Kaldırma

Tahdit sınırlama, kısıtlama anlamına gelen bir kelimedir. İdare tarafından yapılan pasaport tahdidi işlemi, pasaport sahibi kişinin pasaportunun sınırlanması, kısıtlanması anlamına gelir. 5682 sayılı Pasaport Kanununa göre bu işlem yapılır. Yurt dışına çıkışı mahkeme kararıyla sınırlandıran pasaportlar dışında, idarenin ilgili hükme dayanarak uyguladığı tahdit işlemleri bu maddede düzenlenmiştir.

İdari işlem niteliğinde olan pasaport tahdit işleminin kaldırılması için idare mahkemesinde iptal davası açmak gerekir.

Pasaport Tahdidi Türleri Nelerdir?

İdari bir makam tarafından getirilen sınırlama ve ceza mahkemesi tarafından getirilen sınırlama olmak üzere türleri vardır.

İdari bir işlem sonucunda pasaport tahdidi kararı verilmesi halinde bu işleme karşı idari mahkemelerde iptal davası açılabilir.
Ceza mahkemesinin verdiği bir karar sonucunda yurt dışına çıkışın sınırlandırılması halinde bu işlemin iptal davasına konu olması mümkün değildir.

Pasaport Tahdidinde Gerçekleştirilen İdari İşlemin Unsurları Nelerdir?

Bir idari işlem olan pasaport tahdidi işlemi yetki, şekil, sebep, konu, amaç bakımından hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olmalıdır.

Yetki açısından idare, mahkeme kararı olmaksızın pasaport tahdidi işlemi uygularsa fonksiyon gaspına neden olur. Yetki unsurundaki sakatlıktan dolayı işlem geçersiz hale gelir.

Sebep unsuru bakımından idarenin yaptığı işlem için gösterdiği sebep hukuka uygun olmalıdır. Mahkeme kararı olmadan, Pasaport Kanunundaki Anayasaya aykırı düzenlemeyi sebep göstererek işlem yapıldığı takdirde sebep açısından hukuka aykırılık olacaktır.

Konu açısından, Anayasa madde 23 uyarınca yurt dışına çıkış kısıtlaması verme hakkı yargınındır idarenin böyle bir hakkı yoktur.

Amaç unsurunun hukuka uygun olması için idare işlemi gerçekleştirirken kamu yararını ve amacını güderek karar vermelidir.

Pasaport Tahdidi İşlemine Karşı İptal Davası

Mahkeme kararı olmadan verilen pasaportun tahdidi şeklindeki idari işlemler hukuk aykırılık oluşturacaktır. Yapılan işlemin iptali için idare mahkemelerinde iptal davası açmak gerekecektir. Pasaportun tahdidi işleminin uygulanarak temel hak ve özgürlükleri kısıtlanan kişi bu davayı açabilecektir.

İptal davası açılmadan önce idareye başvurularak tahdit uygulanıp uygulanmadığı, uygulandığı takdirde de bu durumun gerekçelerinin bildirilmesi istenebilir. İdareden 60 gün içerisinde cevap gelmemesi halinde, başvurudan sonraki 60. günden itibaren ya da süresi içinde gelen cevapta cevabın tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılabilir.

Pasaport Tahdidi İşlemine Karşı Tam Yargı Davası

Yapılan tahdit işlemi sonrasında kişi bu nedenle uğradığı zararın tazmini için ayrıca bir tam yargı davası açabilir. Örneğin yurt dışında çalışmakta olan biri bu sınırlamadan dolayı çalışmaktan ve gelir elde etmekten yoksun kalmış olabilir. Bu neticeyle ortaya çıkacak zararların temini için tam yargı davası açma yoluna gidilebilir.

Pasaport Verilmesi Yasak Haller

Yurt dışına çıkmaları; mahkemelerce yasaklananlara,
Memleketten ayrılmalarında genel güvenlik bakımından mahzur bulunduğu İçişleri Bakanlığınca tespit edilenlere ve
Terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenen yurtdışındaki her türlü eğitim, öğretim ve sağlık kuruluşları ile vakıf, dernek veya şirketlerin kurucu ve yöneticisi olduğu veya bu yerlerde çalıştığı İçişleri Bakanlığınca tespit edilenlere pasaport veya seyahat vesikası verilmez.

Ancak, yabancı memleketlere gitmeleri mahkemelerce yasaklananlar dışında kalanlara, zaruri hallerde Cumhurbaşkanının onayı ile pasaport veya pasaport yerine geçen seyahat vesikası verilebilir

Bunların yurt dışına çıkışları engellenir ve kendilerine pasaport veya vesika verilmez, verilmişse geri alınır.

Pasaport veya pasaport yerine geçen vesikaları kaybedenlerden, bunu haklı bir sebebe dayandıramayanlarla bulundukları ülkelerden sınır dışı edilmiş olanlara, bu ülkelerden çıkarılış sebepleri gözönünde tutularak pasaport veya vesika verilmeyebilir.

OHAL Kapsamında Pasaportu Tahdit Edilen Kişiler İçin Getirilen Düzenleme

5682 sayılı Pasaport Kanunu’na eklenen ek 7. Madde ile “Milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatı nedeniyle;

OHAL kapsamında kabul edilen kanunlar uyarınca kamu görevinden çıkarılmaları veya rütbelerinin alınması nedeniyle pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari işlem tesis edilmiş olanlardan,
18.10.2016 tarihli ve 6749 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanunun 5 inci maddesi ve 27.06.1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 35 inci maddesi uyarınca pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari işlem tesis edilmiş olanlardan,
Mahkemelerce yurtdışına çıkmaları yasaklananlar hariç olmak üzere bu Kanunun 22 nci maddesi uyarınca pasaportları iptal edilenler ile haklarında pasaport verilmemesine yönelik idari işlem tesis edilmiş olanlardan, haklarında aynı nedenlerden dolayı; devam etmekte olan herhangi bir idari veya adli soruşturma veya kovuşturma bulunmayanlara, kovuşturmaya yer olmadığına, beraatine, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine veya düşmesine karar verilenlere, mahkumiyet kararı bulunanlardan cezası tümüyle infaz edilenlere veya ertelenenlere, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilenlere başvurmaları halinde kolluk birimlerince yapılacak araştırma sonucuna göre İçişleri Bakanlığınca pasaport verilebilir.”